6 stycznia - Epifania czyli Święto Trzech Króli

Symbolem Epifanii jest fragment z Ewangelii Mateusza, mówiący o hołdzie, który Dzieciątku oddali Mędrcy ze Wschodu. I - chociaż nie wiadomo ilu było owych mędrców i choć najprawdopodobniej nie byli oni królami - inna nazwa dzisiejszego święta - "Trzech Króli". tradycja bowiem powiązała liczbę składających hołd z trzema darami (złotem, kadzidłem i mirrą), przyznała im tytuły królewskie, a nawet nadała imiona.

Jednak teologiczna wymowa święta jest o wiele głębsza i bardziej wielowymiarowa. Oto Bóg objawia się swojemu Stworzeniu. Poprzez Wcielenie daje się poznać światu. Przychodzi nie tylko do "swoich" ale także do pogan i do ludów które wcale go nie znają. Jego Gwiazda świeci wszystkim i wszystkich wzywa do poznania i uwielbienia Boga.

W pierwszych wiekach Epifania wyznaczała początek roku liturgicznego i była obchodzona nie tylko na pamiątkę hołdu mędrców ze wschodu. W święto włączano (które odrębność zyskało dopiero ok. IV wieku), pamiątkę chrztu Jezusa w Jordanie i cudu w Kanie Galilejskiej.

Święto Objawienia Pańskiego zamyka w liturgii okres Bożego Narodzenia. W Kościele katolickim należy do najważniejszych świąt. Podczas liturgii święcone jest kadzidło oraz kreda, którą później na drzwiach pisze cię litery C+M+M oraz bieżący rok. Trzy litery przedzielone krzyżykami (znak błogosławieństwa) pochodzą od słów Christus Mansionem Benedicat (Niech Chrystus błogosławi temu domowi). Obecnie jednak najczęściej interpretowane są jako inicjały trzech królów - Kacper, Melchior i Baltazar (stąd zamiana litery C na K), co jest nieprawidłową formą.

W obyczajowości i tradycjach ludowych przetrwały przede wszystkim nawiązania do Trzech Króli. To właśnie oni są "głównymi bohaterami" śpiewanych dziś kolęd, czy ludowych obrzędów. Przedstawia się ich we wschodnich szatach, na wielbłądach, a jeden musi być obowiązkowo czarny - na znak, że Bóg narodził się dla wszystkich. Oczywiście w opowieści o Trzech Królach nie może zabraknąć miejsca dla ich spotkania z Herodem...

Współcześnie coraz bardziej powszechnie pojawiają się w Polsce Orszaki Trzech Króli - uliczne parady, przeniesione do nas już w XXI wieki z obyczajowości latynoskiej. Przez pierwsze lata orszaki były organizowane w najbliższą dacie 6 stycznia niedzielę, od roku 2011 w samo święto, które stało się . Uczestnicy orszaków przebierają się, wspólnie śpiewają kolędy, a w niektórych miejscach biorą także udział w uroczystościach kościelnych (choć sama impreza ma charakter świecki).