19-04-2012
zmień rozmiar tekstu
A+ A-
19 kwietnia mija 69 lat od wybuchu powstania w warszawski getcie. Niewielka liczba słabo uzbrojonych żydowskich bojowników stawiła wówczas zbrojny opór niemieckim żołnierzom przeprowadzającym akcję likwidacji getta. Główne uroczystości rocznicowe odbyły się przed Kopcem Anielewicza przy ulicy Miłej.
Obchody rozpoczęły się w środę, w Synagodze im. Nożyków odbył się koncert „Śpiew Ziemi" zespołu VDM Trio, który rozpoczął jednocześnie trzecią edycję festiwalu Nowa Muzyka Żydowska. Dzisiaj w południe przy Bunkrze Anielewicza na ul. Miłej 3 nastąpiło uroczyste złożenie kwiatów, w którym uczestniczyły delegacje władz państwowych i miejskich, ambasad oraz organizacji żydowskich. Pamięć ofiar uczczono też przy płycie ku czci Szmula Zygielbojma (ul. Zamenhofa), na Umschlagplatzu (ul. Stawki), w enklawie getta przy Siennej 55, a także pod tablicą upamiętniającą dowódcę ŻZW Pawła Frenkla przy Muranowskiej 1.
Na czwartkowe popołudnie w Teatrze Żydowskim zaplanowano wieczornicę, w czasie której zostaną wręczane medale „Powstanie w Getcie Warszawskim". Wystawiony zostanie również spektakl „Walizka" w reżyserii Doroty Ignatiew. W Muzeum Powstania Warszawskiego, także w czwartek, odbędzie się dyskusja „Jedno miasto - dwa powstania... Wspólna pamięć?".
Niemieckie władze okupacyjne podjęły decyzję o powstaniu 2 października 1940 roku. W okresie największego zagęszczenia na jego terenie przebywało 460 tysięcy osób. Mieszkańcy zmagali się z dramatycznymi warunkami życiowymi. Brakowało artykułów pierwszej potrzeby. Z powodu niedostatku żywności, szybko rozprzestrzeniających się chorób i terroru śmiertelność w getcie była bardzo wysoka.
Powstanie wybuchło w czasie zarządzonej przez Heinricha Himmlera akcji ostatecznej likwidacji getta, która polegała na wywożeniu kolejnych transportów Żydów do obozów zagłady. W momencie zrywu na terenie getta znajdowało się około 50-70 tysięcy ludzi. Do walki stanęło ok. 800 powstańców z Żydowskiej Organizacji Bojowej i Żydowskiego Związku Wojskowego.
Powstanie trwało niemal miesiąc, wygasło 16 maja 1943 roku. Podczas starć zginęło 13 tys. Żydów. Ci, którzy przeżyli (niemal 50 tysięcy osób) zostali wywiezieni do obozów zagłady.
- Ludzkość umówiła się, że umieranie z bronią jest piękniejsze niż bez broni. Więc podporządkowaliśmy się tej umowie - mówił , uczestnik walk w getcie, zapytany o motywację powstańców.