Alkohol przełącza osobowość

„Wyobraź sobie, że otrzymujesz zaproszenie na przyjęcie. Wchodzisz do pomieszczenia, słyszysz głośną muzykę, widzisz dużo ludzi i nagle orientujesz się, że jest na tym przyjęciu coś, co cię stresuje" - o opisanie trudnej sytuacji i podjęcie wyboru sposobu poradzenia sobie z nią pytała Joanna Jurczak. W ramach pracy magisterskiej na psychologii w SWPS w Warszawie przebadała 80 młodych osób, pod opieką naukową prof. Ewy Trzebińskiej.

Osoby badane dokonywały wyboru spośród 3 sposobów zwalczenia stresu w opisanej przez siebie sytuacji. Możliwości, jakimi dysponowały to wyobrażenie, że sięgają po , zmieniają myślenie na pozytywne i bardziej praktyczne lub próbują zająć się czymś, co pozwoli odwrócić uwagę od problemu. Następnie porównano efektywność tych 3 najbardziej dostępnych i najczęściej stosowanych przez ludzi sposobów pomagania sobie w sytuacjach stresujących pod względem tego, na ile umożliwiają one chwilową, korzystną zmianę własnej tożsamości. Według wykorzystanej przez młodą badaczkę teorii polipsychizmu, każdy z nas ma kilka subosobowości, które składają się na osobowość jako całość. Każda z subosobowości stwarza określoną perspektywę rozumienia, odczuwania i działania osoby, a to która w danym momencie dochodzi do głosu, zależy od takich czynników jak stan emocjonalny lub to, na czym skupimy uwagę. W sytuacji trudnej osoba może więc spróbować „przestawić się" na używanie innej części swojej osobowości niż dotychczas.

Wyniki badania wykazały, że o ile zarówno sięgnięcie po alkohol, jak i koncentrowanie uwagi na czym innym niż stresujący problem, pomagają „przestawić się" na inną tożsamość, to tylko w przypadku sięgnięcia po drinka, tożsamość może zmienić się na korzystną (u 77% badanych). - Dzieje się tak prawdopodobnie dlatego, że po wypiciu alkoholu następuje obniżenie lęku, co wpływa na uaktywnienie się subosobowości kojarzonej z pozytywnym obrazem siebie - mówi Joanna Jurczak, autorka badania.

Wyniki dowiodły, że osoby badane wybierające w sytuacji zdenerwowania inne rozwiązania niż picie alkoholu, takie jak unikanie problemu lub przeformułowanie go w myślach, rzadziej zmieniają obraz siebie na bardziej pozytywny. Alkohol natomiast w sposób pośredni może ułatwiać taką szybką zmianę.

To pokazuje, że sięgnięcie po alkohol może być najłatwiejszym sposobem na psychiczne „wydostanie się" ze , a przez to szczególnie atrakcyjnym dla osoby, która pragnie szybko poprawić swoją sytuację w niekorzystnych warunkach. Autorka badania zauważa, że młodzi ludzie mogą mieć trudność z krytycznym podejściem do używania napojów procentowych, skoro krótkoterminowo doświadczają bezpośredniej korzyści z jego używania.

Zrozumienie tożsamościowych motywów wyboru sposobu radzenia sobie ze stresem rozszerza możliwości pracy terapeutycznej z osobami używającymi alkoholu w sposób problemowy. - Lepsze zrozumienie swoich subosobowości i nauczenie się różnych sposobów kontrolowania, kiedy i które z nich dochodzą do głosu, może ułatwić zaprzestanie używania alkoholu do „przełączania się" na korzystniejsze części osobowości, aby poradzić sobie w sytuacji trudnej - radzi Joanna Jurczak.

Badanie przeprowadzono w 2013 roku w ramach pracy magisterskiej pt. „Używanie alkoholu jako sposobu regulacji emocji" w SWPS w warszawskim Wydziale Psychologii pod kierunkiem prof. Ewy Trzebińskiej.