Barbórka - górnicze święto

Według przekazów Barbara była niezwykle urodziwą córką bogatego Dioskura z Heliopolis w Bitynii. Ojciec wysłał ją na edukację do Nikomedii, Barbara przyjęła tam chrzest i złożyła śluby czystości, co spowodowało że odrzucała kolejnych kandydatów do swej ręki. Dioskur, gdy dowiedział się o wszystkim, bojąc się o swoją pozycję i urząd, zamknął córkę w wieży, głodził, następie sam oskarżył ją przed sędzią, a gdy zapadł wyrok skazujący - uciął jej głowę. Jak głosi legenda w czasie tej egzekucji zabił go piorun. Za datę męczeńskiej śmierci Barbary przyjmuje się rok 305 lub 306.

Według legendy, oczekującej na śmierć Barbarze anioł przyniósł Komunię Świętą, dlatego uważana jest za patronkę dobrej śmierci i na wizerunkach oraz obrazach przedstawia się ją często z Hostią w dłoni.

Jako patronka górników jest bardzo czczona na Górnym Śląsku - obraz lub figura św. Barbary znajdują się tam nie tylko w każdym kościele, ale także w wielu domach, a także w kopalnianych cechowniach.

Dawniej Barbórkę obchodzono bardzo hucznie: były koncerty, występy artystyczne, parady orkiestr górniczych, wizyty władz państwowych, uroczyste akademie, podczas których wręczano medale i nagrody. W czasach PRL - u węgiel był naszym podstawowym produktem eksportowym, a górnicy byli najważniejszą grupą zawodową klasy robotniczej. Cieszyli się licznymi przywilejami i powszechnym szacunkiem, a ich święto - Barbórka - była niemal świętem narodowym.

Współczesna Barbórka – tak jak dawniej - rozpoczyna się poranną, uroczystą mszą świętą w kościele. Górnicy ubrani w galowe mundury wraz z grającą górniczy hymn orkiestrą po mszy wędrują do kopalni, gdzie czeka na nich poczęstunek. Po zakończeniu oficjalnych uroczystości, wracają do domów, gdzie spędzają pozostałą część dnia z najbliższymi. Gdzieniegdzie odbywają się jeszcze Biesiady Górnicze lub tzw. karczmy piwne czyli spotkania starszych i młodszych stażem górników przy tradycyjnym kuflu piwa. Ich uczestnicy zasiadają przy dwóch długich stołach. Karczma oficjalnie rozpoczyna się odśpiewaniem hymnu górniczego. Później śpiewane są pieśni górnicze, opowiada się dowcipy, zasłużonych nagradza się szpadami górniczymi, wręczane są również prezenty nawiązujące w jakiś sposób do śmiesznych wydarzeń mających miejsce od ostatniej biesiady. Obowiązkowym strojem na biesiadzie jest mundur górniczy. Za „przewinienia” związane z ubiorem, czyli na przykład źle dobrane skarpetki górnicze karze się tu zakuciem w dyby lub wypiciem piwa z solą.

Podczas biesiad do grona górników przyjmowani są uroczyście nowi adepci. Najpierw odbywa się ślubowanie, następnie ma miejsce symboliczny „skok przez skórę”, którą trzyma dwóch starszych górników.

Barbórka to także czas wzmożonych . Właściciele śląskich sklepów zacierają ręce, bo pierwszy tydzień grudnia oznacza dla nich zwykle wyższe utargi i to nie tylko ze względu na zbliżające się święta . Rodziny górnicze mogą w tym czasie pozwolić sobie na większe zakupy, bo na początku grudnia otrzymują „barbórkę” czyli dodatkową pensję.