Boże Narodzenie w Europie

W Polsce wigilijna kolacja rozpoczyna się, gdy na niebie rozbłyśnie pierwsza gwiazdka. Wspólnej wieczerzy towarzyszy oczekiwanie na Mikołaja, a uroczysty wieczór kończy msza zwana Pasterką. Taka jest przecież tradycja i nie wyobrażamy sobie by Boże Narodzenie mogło wyglądać inaczej.

Okazuje się jednak, że w wielu krajach św. Mikołaj nie przyniesie dzieciom prezentów. Nie ma jednak powodów do obaw, bo zawsze jest ktoś kto go zastępuje. W Szwecji będzie to Jultomten, który - chociaż również nosi czerwoną czapkę - to zdecydowanie bliżej mu do leśnego elfa lub skrzata. Na Wschód od Polski dzieci czekają zaś na Dziadka Mroza. Jeszcze bardziej oryginalnie brzmi Agios Vassilios, a to właśnie jego wyglądają pociechy z Grecji.

Boże Narodzenie w Szwecji rozpoczyna się 13 grudnia, w dzień Świętej Łucji. Od tej pory wszyscy aktywnie uczestniczą w przygotowaniach do wieczoru wigilijnego. Wigilia (Julafton) nie jest dniem postnym w Szwecji. Tradycyjnie ucztę rozpoczyna rytuał „zanurzania w kotle" (doppa i grytan), polegający na moczeniu kawałków ciemnego chleba w garnku wypełnionym sosem z wieprzowiną. Następnie przychodzi kolej na pasztet z wątróbki, szynki, galaretę z wieprzowych stóp oraz lufisk (suszona sztokfisz). Tradycyjną potrawą jest także „pokusa Janssona", kremowa zapiekanka z ziemniaków i anchois. Na deser podaje się pudding ryżowy (risgryngrot) oraz pachnące cynamonowe ciasteczka i pierniczki. Wśród napojów króluje natomiast grzaniec (glögg), czyli aromatyczne grzane wino z dodatkiem m.in. goździków, kardamonu, cynamonu oraz pomarańczy. Po kolacji domy odwiedza Jultomten (szwedzki Mikołaj; w znaczeniu dosłownym „świąteczny krasnoludek"), który przynosi prezenty. Dzieci mogą znaleźć podarunki także w wiszących na kominku skarpetach.

Boże Narodzenie w Szkocji nie było obchodzone przez 400 lat. Od niespełna 60 lat Szkoci na nowo uczą się celebrować ten magiczny czas. Do lat 60. XX wieku dzień Bożego Narodzenia w Szkocji był zwyczajnym dniem pracy, a ludzie praktykujący tradycję YULE narażeni byli na konsekwencje. Obecnie obchody te niewiele mają wspólnego z radosnym celebrowaniem i są wręcz ponure. Prawdopodobnie jest tak dlatego, że Boże Narodzenie w Szkocji nie uchodzi wcale za najważniejszą uroczystość w katolickim kalendarzu. Mimo to wiele z celtyckich zwyczajów jest ciągle kultywowanych.

W Irlandii w Wigilię robi się jeszcze ostatnie ważne zakupy. Jest to również jedyny dzień w roku, kiedy puby otwarte są do północy. Wieczorem w domach zapala się kominek i pali torf, wiesza skarpety w oczekiwaniu na prezenty. Ciekawą sprawą są łakocie i mała szklanka whiskey zostawiana w podzięce dla Św. Mikołaja. Dla życzliwego renifera Rudolfa leży marchewka lub jabłko. Brak tych podarków w pierwszy dzień Świąt świadczy o obecności Św. Mikołaja. O północy tak jak w Polsce odprawiana jest Msza Św., jednak nie jest tak popularna jak Pasterka.

We Włoszech w Wigilię nie znajdziemy na stole tradycyjnych potraw i specyfików, jednak kolacja jest bardziej wykwintna, niż w zwykły dzień, spożywana w dodatku przy choince. Dużym zainteresowaniem cieszy się pasterka, którą wielu Rzymian często obchodzi na Placu Świętego Piotra, gdzie odsłaniana jest olbrzymia szopka. Najważniejszym dniem Świąt we Włoszech jest Boże Narodzenie i właśnie z tym dniem związana jest najbardziej kultywowana tradycja, jaką jest budowanie szopek przez włoskie rodziny. Włosi przeznaczają co roku olbrzymie kwoty na budowanie szopek, które powstają nie tylko w domach, lecz także na klatkach schodowych, w szkołach, szpitalach czy w innych instytucjach.

Boże Narodzenie w Hiszpanii rozpoczyna się 22 grudnia loterią bożonarodzeniową. Jest to długoletnia tradycja, którą w 1763 r. zapoczątkował Król Carlos III. Od tego czasu, nieprzerwanie, co roku Hiszpanie nasłuchują wyśpiewywanych przez dzieci z Colegio San Ildefonso w Madrycie zwycięskich numerów, w nadziei na zdobycie głównej nagrody (El Gordo), która opiewa na aż 2 000 000 euro. Wigilia to najważniejszy wieczór w czasie hiszpańskich Świąt. Rodziny spotykają się na uroczystej kolacji, przy szopce, będącej głównym elementem wystroju każdego domu. Po kolacji większość Hiszpanów udaje się na Pasterkę, która jest ważnym punktem wigilijnego wieczoru.

Boże Narodzenie we Francji nazywa się „Noël". Określenie to pochodzi od francuskiego „phrase les bonnes nouvelles", co oznacza „dobrą nowinę" i odnosi się do ewangelii oraz zawartej w niej dobrej nowiny głoszącej o przyjściu na świat Jezusa Chrystusa. Bożonarodzeniowe bogato ozdobione choinki należą raczej do rzadkości we francuskich domach, a najpopularniejszym symbolem i dekoracją związaną z tradycją obchodów Bożego Narodzenia we Francji jest szopka bożonarodzeniowa (Crèche de Noël).

Święta Bożego Narodzenia w Anglii są nieco krótsze niż w Polsce, ponieważ zaczynają się 25 grudnia. W przeciwieństwie do naszej wigilii, Anglicy spożywają główny posiłek w okolicach godziny dwunastej albo krótko po niej. Tradycyjnym posiłkiem, odpowiednikiem naszego karpia jest indyk nadziewany różnymi warzywami. Towarzyszą mu również inne potrawy takie jak zawijane kiełbasy w boczek etc. Na deser podawany jest słynny pudding, który jest polewany budyniem albo brandy. Tradycyjnie w tym drugim przypadku alkohol jest podpalany, a ogień ma odstraszać nieszczęścia. Tradycja nakazuje, iż pudding powinien być wykonany z trzynastu składników. Ma on symbolizować Jezusa Chrystusa i dwunastu apostołów. Oprócz puddingu podaje się również babeczki nadziewane bakaliami i inne smakołyki.