Energio, przybywaj! Sprawdzone sposoby na regenerację psychiki

to jedno z podstawowych i najważniejszych pojęć, odnoszących się do funkcjonowania człowieka. Jest ona zasobem, czyli wyczerpuje się z jednej strony, ale z drugiej jest odnawialna i można ją systematycznie wytwarzać.

O tym, czy więcej energii wytwarzamy czy zużywamy, informuje nas tak zwany dobowy bilans energetyczny. Odnosi się on do różnicy w danym dniu, między wpływami energetycznymi a kosztami, które ponosimy wykonując określone zadania, czy radząc sobie z trudnymi sytuacjami. Co daje nam energię?

Jest mnóstwo źródeł, z których możemy ją czerpać, zaliczmy do nich między innymi: odpowiednio długi sen, zdrową dietę, regularną aktywność fizyczną, pozytywne relacje z ludźmi, słońce i kontakt z przyrodą, realizację pasji czy po prostu odpoczynek. Co ciekawe ten ostatni bywa zaniedbywany - coraz więcej osób twierdzi, że nie wie jak odpoczywać albo nawet, że nie umie tego robić! Tymczasem regularne przerwy w wykonywaniu aktywności zawodowych, są warunkiem koniecznym zachowania zdrowych proporcji między pracą a życiem prywatnym, a także przeciwdziałają wypaleniu zawodowemu. Umiejętność właściwego odpoczywania pozytywnie wpływa na nasz bilans energetyczny, zapewniając nam zdrowie i dobre samopoczucie. Co więcej, odpowiednia ilość zasobów energetycznych umożliwia nam efektywne radzenie sobie z trudnościami i stresem, ułatwia nam panowanie nad emocjami – mówi dr Ewa Jarczewska-Gerc, psycholog motywacji.

Kiedy jesteśmy wypoczęci, zdecydowanie łatwiej przychodzi nam kontrolowanie zachowania, np. w czy dyskusjach z dziećmi. Mamy wtedy więcej siły na to, aby zareagować spokojnie i na chłodno, a nie w sposób impulsywny, który w takich sytuacjach aż „sam się prosi”, a potem wywołuje ogromne poczucie winy i wstyd.

Skoro już wiadomo, że z odpoczynku i regeneracji organizmu można czerpać same korzyści, pojawia się pytanie: jak to zrobić? Odpowiedź wcale nie jest taka prosta, bowiem formy odpoczynku powinny być dostosowane do naszego temperamentu czy rodzaju zmęczenia. Niezależnie jednak od powyższych czynników, jednym z podstawowych błędów w myśleniu o regeneracji naszych zasobów jest odkładanie i czekanie na „wielki urlop”.

Taki sposób myślenia zakłada, że na co dzień nie da się odpocząć - mamy bowiem w tej chwili zbyt dużo obowiązków, ale za 3 miesiące jedziemy na urlop, więc wówczas wypoczniemy. Nic bardziej mylnego! Powyższe podejście niestety kończy się zazwyczaj tym, że już w drodze na wymarzone wakacje zaczyna nas rozkładać choroba, a cały urlop lub jego znaczącą część spędzamy w łóżku, zamiast delektować się miejscowymi specjałami. Przekonanie, że na co dzień nie da się wypoczywać, jest jednym z przejawów tak zwanego „życia na brudno”. Wielu z nas zakłada, że czas, w którym obecnie żyjemy, bieżący moment naszego życia, jest tylko narzędziem do osiągnięcia lepszej, milszej, bardziej pozytywnej przyszłości, która nadejdzie za jakiś, bliżej nieokreślony czas. I choć nie da się przecenić zdolności do odraczania gratyfikacji, czyli umiejętności z rezygnacji z drobnej przyjemności „tu i teraz” aby osiągnąć większy cel, to jednocześnie odsuwanie momentu na odpoczynek w czasie, pozbawia nas zasobów energetycznych, niezbędnych do wytrwałego odraczania gratyfikacji – wyjaśnia psycholog.

Wiele osób błędnie utożsamia te dwa zjawiska - zdolność do odraczania gratyfikacji i rezygnację z odpoczynku.

W istocie bardzo cenną jest umiejętność rezygnacji z pójścia na imprezę przed ważnym egzaminem (impreza zazwyczaj zabiera nam czas i energię), jednak błędem w tej samej sytuacji jest rezygnacja ze snu lub pójścia na spacer (które wprawdzie zabierają czas ale dają energię). Zatem pierwsza zasada ładowania baterii to: świadomy odpoczynek każdego dnia.

Wiemy już kiedy (codziennie!) - zatem warto się teraz przyjrzeć temu, jak robić to najefektywniej. Temperament czy rodzaj zmęczenia - to dwie istotne zmienne, które powinniśmy wziąć pod uwagę. W przypadku temperamentu, ważną rolę odgrywa poziom naszej reaktywności, czyli pobudliwości na bodźce. Osoby wysoko reaktywne to takie, które reagują silnie nawet na drobne bodźce. Jeśli wytrąci je coś z równowagi w ciągu dnia, długo to przeżywają i dojście do siebie zajmuje im zazwyczaj trochę czasu. Dla odmiany osoby nisko reaktywne, aby dobrze funkcjonować, potrzebują silnych i intensywnych przeżyć, a drobne sytuacje w ciągu dnia nie przedzierają się nawet do ich świadomości.

Poziom reaktywności znacząco wpływa na to, jak powinniśmy odpoczywać. O ile osoby wysoko reaktywne najwięcej skorzystają z raczej biernych i mało intensywnych form, takich jak czytanie książki w hamaku czy opalanie się na plaży, dla osoby nisko reaktywnej taka forma wypoczynku będzie rodzajem tortury. Oczywiście działa to także w drugą stronę. Osoba wysoko reaktywna, zmuszona do pójścia na ściankę wspinaczkową po pracy czy do nurkowania na wyjeździe wakacyjnym, w konsekwencji będzie jeszcze bardziej zmęczona i pozbawiona zasobów. Dla odmiany, w tych samych sytuacjach osoba nisko reaktywna wyprodukuje sporo energii i z ochotą przejdzie do kolejnych wyzwań.

Inny ważny czynnik, który warto wziąć pod uwagę w procesie renowacji energetycznych zasobów, to . Jedną ze skutecznych metod doboru form ładowania baterii jest zasada płodozmianu, czyli wykonywania czynności o innym charakterze niż te dominujące w ciągu dnia. Dla przykładu, jeśli cały dzień siedzimy nad tekstami, operujemy na materiale pisanym, wówczas czytanie książki jako forma relaksu może się nie sprawdzić. W przypadku zmęczenia intelektualnego sprawdzą się aktywne formy: basen, siłownia, spacer, spotkanie z przyjaciółmi.