Jak rozpoznajemy emocje innych ludzi

Na Uniwersytecie Ruhry w Bochum w Niemczech opisano rozpoznawanie emocji nie jako oddzielny moduł, ale jako część kompleksowego procesu, który pomaga nam wyrobić sobie ogólne wrażenie na temat innej osoby.

W latach 70-tych XX wieku wysunięto teorię, że twarz jest oknem naszych emocji. Paul Ekman opisał podstawowe emocje, takie jak strach, , wstręt, i smutek, używając typowych wyrazów twarzy, które okazały się podobne we wszystkich kulturach. - Jednak w ostatnich latach stało się coraz bardziej oczywiste, że istnieje wiele sytuacji w życiu, w których typowy wyraz twarzy niekoniecznie jest kluczową informacją, która kieruje naszą oceną uczuć innych osób - zauważa prof. Albert Newen, współautor badań. - Przykładowo, ludzie niemal powszechnie oceniają typowy wyraz twarzy strachu jako gniew, gdy mają wiedzę, że oceniana osoba została odprawiona przez kelnera, mimo że zarezerwowała stolik - mówi prof. Newen. W takiej sytuacji ludzie oczekują, że osoba będzie zła, a to oczekiwanie determinuje postrzeganie jej emocji, nawet jeśli jej wyraz twarzy byłby zazwyczaj przypisywany innej emocji.

- Ponadto czasami potrafimy rozpoznać , nawet nie widząc twarzy; na przykład strach, którego doświadcza osoba atakowana przez warczącego psa, mimo że widzimy ją tylko od tyłu, w postawie „zamrożenia"- zauważa dr Leda Berio, współautorka badań.

Według ekspertów rozpoznawanie emocji jest elementem procesu naszej zdolności do tworzenia ogólnego wrażenia o danej osobie. Robiąc to, ludzie kierują się pewnymi cechami innej osoby, na przykład właściwościami wyglądu fizycznego, takimi jak kolor skóry, wiek i płeć, cechami kulturowymi, takimi jak ubiór i atrakcyjność, a także aspektami sytuacyjnymi, takimi jak wyraz twarzy, gesty i postawa.

Na podstawie takich cech ludzie mają tendencję do szybkiej oceny innych i natychmiastowego kojarzenia z nimi statusu społecznego, a nawet pewnych aspektów osobowości. Te skojarzenia dyktują, jak postrzegamy emocje innych ludzi. - Jeśli widzimy kobietę i okazuje ona negatywne emocje, bardziej prawdopodobne jest, że przypiszemy tę emocję , podczas gdy w przypadku mężczyzny bardziej prawdopodobne jest, że zostanie ona odczytana jako gniew - wyjaśnia dr Berio.

Oprócz postrzegania cech i początkowych skojarzeń, posiadamy również szczegółowe obrazy ludzi, których używamy jako informacji tła dla nich: członków rodziny, przyjaciół i współpracowników. - Jeśli członek rodziny cierpi na chorobę Parkinsona, uczymy się oceniać typowy wyraz twarzy tej osoby, który wydaje się wskazywać na gniew, jako neutralny, ponieważ jesteśmy świadomi, że sztywna mimika jest częścią choroby - wskazuje dr Berio.

Informacje ogólne obejmują również modele osobowe typowych grup zawodowych. - Mamy stereotypowe założenia dotyczące ról społecznych i obowiązków, na przykład lekarzy, studentów i pracowników. Na ogół postrzegamy lekarzy jako mniej emocjonalnych, co zmienia sposób, w jaki oceniamy ich emocje - mówi prof. Newen

Ogólnie rzecz ujmując, ludzie wykorzystują zestaw cech i wiedzę tła, aby ocenić emocje innej osoby. Tylko w rzadkich przypadkach odczytują emocje wyłącznie z wyrazu twarzy danego człowieka - Wszystko to ma implikacje dla rozpoznawania emocji za pomocą sztucznej inteligencji (AI): będzie to niezawodna opcja tylko wtedy, gdy AI nie będzie polegać wyłącznie na wyrazie twarzy, co jest obecnie cechą większości systemów - zauważa prof. Newen.