Naturalne siedliska Europy zagrożone

Zmiana klimatu, intensywne uprawy i rozlewanie się skupisk miejskich wywierają coraz większą presję na parki przyrodnicze i różnorodność biologiczną Europy. Środowisko naturalne jest u kresu wytrzymałości, a utrata siedlisk już teraz grozi wyginięciem wielu gatunków.

Parki przyrodnicze pełnią kluczową rolę w ochronie europejskiej bioróżnorodności, która w zamian przynosi nam korzyści ekonomiczne, środowiskowe, zdrowotne i kulturowe. Zmiana klimatu i działalność przemysłowa zagrażają europejskim siedliskom, co oznacza, że specjalnie chronione obszary także poddawane są presjom środowiskowym. Na obszarach tych pilnie potrzebne jest monitorowanie zmian, dostosowanie strategii zarządzania oraz wprowadzanie elastycznych rozwiązań w odpowiedzi na nowe wyzwania.

Strefy korowe i kontrolowane strefy naturalne w parkach narodowych lub na terenach mających znaczenie dla Wspólnoty (SCI) w ramach sieci Natura 2000 zostały ustanowione, aby powstrzymać utratę bioróżnorodności poprzez udostępnienie obszarów siedliskowych ważnym grupom gatunków oraz ich ochronę. Zmiana klimatu stanie się w nadchodzących dziesięcioleciach kolejnym ważnym czynnikiem wpływającym na siedliska i ich jakość. Agencje ochrony przyrody będą zatem potrzebowały nowych narzędzi, aby monitorować zachodzące zmiany i móc oferować nowe elastyczne rozwiązania.

Projekt Habit Change, realizowany pod przewodnictwem Instytutu Ekologicznego Rozwoju Miejskiego i Regionalnego im. Leibniza (IOER) w Dreźnie, będzie dotyczył adaptacyjnego zarządzania w Europie Środkowej i Wschodniej, które mogą ucierpieć na skutek zmiany klimatu. Główne cele projektu to ocena, ulepszenie i adaptacja istniejących strategii zarządzania i ochrony w obszarach chronionych, tak aby pozwalały one proaktywnie reagować na prawdopodobne następstwa zmiany klimatu zagrażające kondycji i różnorodności siedlisk.

Będące przedmiotem projektu obszary chronione funkcjonują jako parki narodowe, rezerwaty biosfery lub parki przyrodnicze obejmujące obszary mokradeł, lasów, łąk lub gór. Siedliska i gatunki znajdujące się w tych rezerwatach wydają się być bardzo podatne na skutki zmiany klimatu, a tym samym stanowią idealny obiekt badań prowadzonych w ramach projektu. Uczestnicy inicjatywy Habitat Change będą monitorowali zmiany klimatu i użytkowania gruntów przy pomocy systemów obserwacji Ziemi (EOS). Uzyskane w ten sposób dane pozwolą na modelowanie skutków zmian klimatycznych oraz analizowanie scenariuszy i ocenę ryzyka. Na tej podstawie opracowane zostaną wytyczne i narzędzia planów zarządzania adaptacyjnego (CAPM).

W ostatniej fazie projektu przygotowane zostaną informacje, wytyczne i narzędzia umożliwiające ochronę oraz wzmocnienie różnorodności biologicznej na poziomie siedlisk i gatunków. Powstaną ponadto zalecenia i wskazówki dotyczące zarządzania parkami przyrodniczymi oraz internetowe narzędzie wspomagające podejmowanie decyzji.

Ani siedliska, ani zmiany klimatu nie respektują granic państwowych. Potrzeba prowadzenia międzynarodowych badań porównawczych z zakresu ochrony przyrody jest od dawna podkreślana przez wiele osób działających w tej dziedzinie - naukowców, urzędników państwowych, zarządców obszarów chronionych oraz członków organizacji pozarządowych. Tylko ponadnarodowa strategia pozwoli z powodzeniem stawić czoło wyzwaniom, jakie niesie ze sobą wpływ zmiany klimatu na stan siedlisk. Współpraca międzynarodowa umożliwi wymianę wiedzy i doświadczeń dotyczących specyficznych rodzajów zagrożeń. Dlatego odgrywa ona niezwykle istotną rolę we wszystkich aspektach zarządzania obszarami chronionymi, umożliwiając pielęgnowanie i ochronę wspólnego dziedzictwa naturalnego Europy.

Więcej informacji:

Projekt HABIT-CHANGE