Polskie kabanosy pod unijną ochroną

Nazwa „kabanosy” wywodzi się od słowa „kaban”. Tym mianem określano na terenach XIX–wiecznej Polski ekstensywnie karmionego młodego wieprza.

Kabanosy mają wygląd długich i cienkich batonów suchej kiełbasy, odkręconych z jednej strony. Batony są złożone na pół, w przegięciu mają ślad po odwieszeniu. Kolor powierzchni kabanosów jest ciemnoczerwony z odcieniem wiśniowym. Na ukośnym przekroju widoczne są ciemnoczerwone kawałki mięsa oraz jasnokremowe kawałki tłuszczu. Powierzchnia kabanosów jest gładka, sucha i równomiernie pomarszczona. Kabanosy cechuje wyraźnie wyczuwalny smak pieczonego peklowanego mięsa wieprzowego oraz lekki posmak kminku i pieprzu. Specyficzny charakter kabanosów wynika z kilku cech typowych dla tego produktu: kruchości, soczystości i specyfiki mięsa, wyjątkowego smaku i zapachu oraz jednolitego, charakterystycznego kształtu. Cechą charakterystyczną kabanosów jest również wyraźnie słyszalny w chwili ich przełamywania dźwięk trzasku (tzw. „strzału”) będący efektem kruchości mięsa oraz jego odpowiedniego suszenia i wędzenia.

Kabanosy spożywano powszechnie na ziemiach Polski już w latach 20. i 30. XX wieku. Znacznie wcześniej, bo już w połowie XIX w., kabanowe (z mięsa kabanów) szynki, żeberka czy kiełbasy wyrabiano także na własny użytek w wiejskich gospodarstwach. Kabanosy w czasach PRL (lata 1945-1989) zdobyły wielką popularność, stając się – obok szynki i bekonu – polską specjalnością eksportową.

W trakcie procedury rejestracyjnej Austria, Niemcy i Czechy złożyły sprzeciw wobec rejestracji kabanosów. Jednakże wyjaśnienia złożone przez stronę polską zostały przyjęte i produkt wpisano do rejestru Gwarantowanych Tradycyjnych Specjalności.

Obecnie już 31 polskich produktów zostało wpisanych do unijnych rejestrów Chronionych Nazw Pochodzenia, Chronionych Oznaczeń Geograficznych i Gwarantowanych Tradycyjnych Specjalności.

Zgodnie z przepisami zarejestrowane nazwy, w przypadku Chronionych Nazw Pochodzenia, Chronionych Oznaczeń Geograficznych oraz Gwarantowanych Tradycyjnych Specjalności zarejestrowanych z zastrzeżeniem nazwy, są chronione przed:

• wszelkim bezpośrednim lub pośrednim wykorzystywaniem w celach komercyjnych zarejestrowanej nazwy dla produktów nie objętych rejestracją, o ile produkty te są porównywalne do produktów zarejestrowanych pod tą nazwą lub jeśli stosowanie nazwy narusza prestiż chronionej nazwy;
• każdym niezgodnym z prawem zawłaszczeniem, imitacją lub aluzją, jeśli nawet prawdziwe pochodzenie produktu jest zaznaczone lub chroniona nazwa została przetłumaczona, lub towarzyszy jej wyrażenie „w stylu”, „rodzaju”, „przy użyciu metody”, „tak jak produkowane w”, „imitacja” lub „podobne”;
• wszelkimi innymi fałszywymi lub mylącymi danymi odnoszącymi się do miejsca pochodzenia, właściwości lub podstawowych cech produktu na opakowaniu wewnętrznym lub zewnętrznym, w materiale reklamowym lub dokumentach odnoszących się do danego produktu lub na opakowaniu produktu w pojemniku, mogącym stworzyć fałszywe wrażenie co do jego pochodzenia;
• wszelkimi innymi praktykami mogącymi wprowadzić w błąd zainteresowanych co do prawdziwego pochodzenia produktu.