Uwaga na mróz - może zebrać tragiczne żniwo

Silne mrozy jak wszystkie ekstremalne sytuacje pogodowe wymagają zmian codziennych nawyków i innego funkcjonowania. Na szczęście sytuacja taka w Polsce nie trwa długo - zazwyczaj fala bardzo niskich temperatur trwa około jednego - dwóch tygodni, po czym staje się cieplej (co wcale nie musi znaczyć - ciepło). Niestety, w dalszym ciągu wiele osób jest narażonych na utratę zdrowia a nawet życia z powodu mrozów. Jak uchronić siebie i innych przed tragedią?

Na zewnątrz

Okres silnych mrozów nie jest dobrym momentem na wielogodzinne spacery - zwłaszcza dla małych dzieci, osób chorych, osłabionych i starszych. Dlatego należy w miarę możliwości dłuższe pobyty poza domem odłożyć na czas z bardziej sprzyjającą aurą. Jeśli jednak musimy wyjść, należy odpowiednio się ubrać. Przy czym "odpowiednio" nie oznacza jedynie "ciepło". Równie ważne jest to, by ubrania nie krępowały ruchów i nie były za ciasne. W czasie panowania niskich temperatur szczególnie istotne jest zapewnienie swobodnego krążenia krwi, zwłaszcza w kończynach - brak jej dopływu grozi bowiem odmrożeniami. Zwróćmy więc uwagę na buty, ale także na skarpetki i rękawiczki - szczególnie ściągacze tych pierwszych nie powinny uciskać ciała i utrudniać przepływu krwi. Buty nie powinny być zbyt ciasne nawet z grubszą skarpetą.

Jednym z częstszych błędów popełnianych przy ubieraniu się "na mróz" jest nieuwzględnianie aktywności jakie czekają nas poza domem. Jeśli będziemy spędzać czas częściowo na dworze a częściowo w pomieszczeniach lub w pojazdach (np. w komunikacji miejskiej), należy dostosować do tego ubiór, zwiększając liczbę warstw i dobierając wierzchnie uranie tak by było łatwe do zdjęcia. Szczególnie ważne jest to w czasie długich zakupów - jeśli wyjdziemy ze sklepu spoceni, niskie temperatury będą dla nas o wiele groźniejsze.

Bardzo ważne jest odpowiednie nakrycie głowy oraz zabezpieczenie kremem nie zakrytych części ciała. Uwaga - przy tak dużych mrozach najlepiej stosować specjalne preparaty ochronne na zimę (lub "dla narciarzy"). Stosowanie zwykłych kremów nawilżających może odnieść skutek odwrotny do zamierzonego. Pamiętajmy też w ciągu dnia o filtrach - słońce w zimie tak samo szkodzi jak latem. Jeśli zaś oprócz mrozu mamy też śnieg (którego mimo wszystko nie brakuje w wielu regionach Polski) - konieczne są dobre okulary przeciwsłoneczne.

Jeśli podczas mrozów wybieramy się gdzieś samochodem, oprócz "zwykłych" zimowych przygotowań należy wyposażyć auto w coś w rodzaju zestawu przetrwania. Koniecznie powinien znaleźć się w nim ciepły koc (lub jeszcze lepiej - śpiwór), termos z czymś gorącym do picia, czekolada lub wysokokaloryczne przekąski, a także silna latarka, pozwalająca na dawanie sygnałów świetlnych. Bezwzględnie należy dbać o pełne naładowanie telefonu komórkowego (jeśli to możliwe, zabierzmy zapasowy). Kiedy przydarzy się awaria, nawet w "szczerym polu" nie oddalajmy się od auta, zwłaszcza nocą - w środku będzie zawsze cieplej i bezpieczniej niż pod gołym niebem. Przy wyjazdach w dłuższą trasę warto umówić się z kimś bliskim na regularny kontakt telefoniczny, tak by w przypadku jego braku osoba taka mogła zaalarmować służby podając im w przybliżeniu miejsce naszego pobytu.

W domu

To nie jest najlepszy moment na rozpoczynanie dużych oszczędności związanych z ogrzewaniem, choć jeśli do tej pory panowała bardzo wysoka temperatura, można spróbować ją stopniowo zmniejszać. Większym jednak problemem jest zapewnienie bezpiecznego i skutecznego ogrzewania. Niestety, podczas mrozów nie zawsze idzie to w parze. W źle ocieplonych budynkach mieszkańcy często radzą sobie blokując na czas najniższych temperatur otwory wentylacyjne. Niestety, w przypadku użytkowania gazu (zwłaszcza piecyków gazowych do podgrzewania wody i tym podobnych urządzeń), takie działania mogą prowadzić do tragedii. Równie niebezpiecznie jest używanie "dogrzewaczy" elektrycznych o dużej mocy, podłączonych do nieprzystosowanej sieci. Niestety, zaczadzenie oraz pożary pochłaniają ofiary co roku w sezonie zimowym...

Oczywiście, nie ulega wątpliwości że w czasie mrozów pomieszczenie mieszkalne powinno być dobrze ogrzane. Należy zwrócić na to szczególną uwagę w sytuacji, w której przebywają w nim dzieci i osoby starsze. Zwłaszcza te ostatnie, mają tendencję do niedogrzewania domów, co w przypadku budynków wolnostojących może prowadzić do tragedii. Właśnie wychłodzenie we własnym domu bywa często przyczyną śmierci osób starszych.

Uwaga na innych

Ekstremalne mrozy to sytuacja wyjątkowa, wymagająca zarówno od różnorodnych służb jak i od nas samych zwrócenia szczególnej uwagi na otoczenie. Ofiarami wychłodzenia bardzo często stają się bowiem osoby, które z różnych powodów przebywają długo na mrozie, bez odpowiedniego przygotowania. Do tej grupy należą zarówno ci którzy z jakiegoś powodu zasłabli, bezdomni, dzieci bez należytej opieki rodziców, jak i osoby pijane. Warto pamiętać, że brak reakcji na kogoś kto leży lub siedzi bez ruchu przy niskich temperaturach może dla tego człowieka oznaczać wyrok śmierci. W dniach panowania mroźnej zimy nasza wrażliwość jest szczególnie potrzebna.

Jest jeszcze jedna sytuacja, która zbiera tragiczne żniwo każdej zimy - utonięcia. Lód na rzekach, jeziorach i stawach bywa zdradliwy i niestety co roku pochłania wiele ofiar. Dlatego należy zwrócić szczególną uwagę na to gdzie udają się na ślizgawkę dzieci i czy bliski bądź znajomy wędkarz nie ma przypadkiem zamiaru łowić "z lodu". Kiedy zaś staniemy się świadkami takiej sytuacji, należy najpierw bezwzględnie wezwać służby ratownicze, potem zaś - w miarę możliwości próbować ratować ofiarę, nie narażając siebie samego na niebezpieczeństwo.

Obecna fala mrozów ma potrwać co najmniej kolka dni i jeszcze bardziej się nasilić. Tym bardziej warto zadbać o bezpieczeństwo swoje i innych.