Polacy nieufni jak nigdy wcześniej

W życiu społecznym Polacy są . Tylko nieco ponad jedna piąta badanych (22%) wychodzi z założenia, że większości ludzi można ufać, ponad trzy czwarte zaś (76%) wyznaje zasadę zachowywania daleko posuniętej ostrożności i podejrzliwości w stosunkach z innymi. W ostatnich latach niewiele zmieniło się pod tym względem. Przekonanie, że z zasady bliźnim lepiej nie ufać, podzielane jest obecnie podobnie często jak przed dwoma, czterema czy sześcioma laty, choć rzadziej niż w latach 2002–2006, kiedy to Polacy wyznawali tę zasadę jeszcze bardziej powszechnie. Na przestrzeni ostatnich szesnastu lat wyróżnia się jedynie okres między 2008 a 2010 rokiem, kiedy, jak się okazało – tylko na krótko, staliśmy się troszeczkę bardziej i ufni wobec innych.

Przekonanie o konieczności zachowania ostrożności w relacjach z innymi ludźmi jako życiowa zasada jest podzielane nieco częściej niż stosowane w społecznej praktyce. Na pytanie o nastawienie do nieznajomych spotykanych w różnych życiowych sytuacjach, niepełna jedna trzecia respondentów (29%) odpowiedziała, iż odnosi się do nich z ufnością, choć trzeba zastrzec, że prawie wszyscy to osoby deklarujące jedynie ograniczone zaufanie (28% odpowiedzi „raczej mam zaufanie”). Większość, niespełna trzy piąte badanych (59%), nie ufa nieznajomym, w tym co dziesiąty (10%) traktuje osoby spotkane po raz pierwszy bardzo nieufnie i podejrzliwie.

Obecny poziom nieufności wobec nieznanych osób jest najwyższy, odkąd CBOS prowadzi badania na ten temat, czyli od 2006 roku. Stosunkowo dużą nieufność wobec obcych (na poziomie ponad połowy wskazań) odnotowano także w roku 2006 oraz w 2014, były to jednak odsetki niższe niż obecnie (odpowiednio 54% i 55% wobec 59% w 2018 roku). W pozostałych latach liczba deklaracji nieufności wahała się w granicach 45%–48% wskazań. Z porównania obecnych deklaracji z pomiarem z 2016 roku wynika, że w ciągu ostatnich dwóch lat odsetek badanych programowo nieufnych w stosunkach z nieznanymi osobami wzrósł aż o 12 punktów procentowych.

Nieufność wobec innych – jako zasada ogólna – w stosunkowo mniejszym stopniu dotyczy sfery relacji , a więc tej dziedziny życia, w której na dłuższą metę bez minimalnego zaufania nie można się obejść. Mimo lepszego nastawienia Polacy generalnie są jednak wyraźnie podzieleni w opiniach na temat obdarzania zaufaniem partnerów biznesowych. Nieco ponad jedna trzecia ankietowanych wyznaje zasadę, że zaufanie w interesach na ogół się opłaca (34%), niewiele większy odsetek opowiada się za zachowywaniem ostrożności i twierdzi, że zaufanie w tej dziedzinie na ogół źle się kończy (37%).