RPO: abonament RTV jest obecnie niesprawiedliwy

Do Rzecznika Praw Obywatelskich wciąż wpływają liczne skargi dotyczące abonamentu RTV. Skargi te dotyczą przede wszystkim podejmowanych przez prób realizacji ustawowego obowiązku opłacania opłat abonamentowych. Jednak zarówno z treści skarg, jak i sprawozdania z działalności Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji za rok 2014 wynika, że obowiązujący system regulowania opłat abonamentowych nie ma charakteru powszechnego.

W 2014 roku na 13 mln 572 tys. zarejestrowane odbiorniki miało ponad 6 mln 755 tys. gospodarstw (49.8%). Oznacza to, że ponad 6 mln 816 tys. gospodarstw używało niezarejestrowanych odbiorników. Spośród zarejestrowanych gospodarstw domowych 45,5% było , pozostała część zarejestrowanych gospodarstw domowych, czyli ponad 3 mln 692 tys. powinna terminowo wnosić opłaty. Natomiast według stanu na dzień 31 grudnia 2014 roku, abonament terminowo opłacało jedynie około miliona gospodarstw.

prof. Ireny Lipowicz, dane te stanowią wystarczającą podstawę do stwierdzenia, że system opłat abonamentowych nie ma charakteru powszechnego. Wręcz przeciwnie, jedynie stosunkowo niewielka liczba rzeczywistych użytkowników odbiorników radiofonicznych i telewizyjnych uiszcza opłaty abonamentowe.

Według RPO, obecne rozwiązania prawne, na mocy których jedynie niecałe 10% podmiotów potencjalnie zobowiązanych na podstawie tej ustawy płaci daninę publiczną na cel ogólnospołeczny, narusza konstytucyjny nakaz stanowienia prawa sprawiedliwie rozkładającego na poszczególnych członków społeczeństwa ciężary publiczne.

Zasadę powszechności i sprawiedliwości narusza z kolei, według RPO, powiązanie obowiązku opłacania abonamentu z używaniem odbiorników radiofonicznych oraz telewizyjnych. Według Ireny Lipowicz problem polega jednak na tym, że współcześnie odbiór programu jest możliwy nie tylko za pomocą odbiorników radiofonicznych i telewizyjnych, lecz również za pomocą komputerów, . Oznacza to, że obecna konstrukcja abonamentu narusza zasadę powszechności, równości i sprawiedliwości ciężarów publicznych również i z tego powodu, że nie obejmuje "każdego".