Picie na umór powszechniejsze w Europie Północnej

Wyniki wcześniejszych badań wykazały związek dawka-reakcja między alkoholem a problemami zdrowotnymi, np. marskością wątroby. W toku ostatnich prac odkryto również powiązanie między wzmożonym spożywaniem alkoholu a większą liczbą problemów typu przemoc interpersonalna. Niemniej stopień ryzyka może ulegać zmianie pod wpływem rozmaitych czynników, takich jak schemat picia alkoholu, atrybuty społecznych kontekstów picia i zachowanie w stanie upojenia. Ostatnie badania wskazują, że kształt funkcji ryzyka może być uzależniony od szerszego kontekstu kulturowego spożywania alkoholu.

"Wcześniejsze badania przeprowadzone w krajach Europy Zachodniej wykazały, że siła relacji między alkoholem a uszczerbkiem na zdrowiu wydaje się zależeć od kulturowego kontekstu picia alkoholu" - mówi Jonas Landberg, naukowiec z Ośrodka Badań Społecznych nad Alkoholem i Narkotykami przy Uniwersytecie w Sztokholmie i autor raportu z badań.

"Na przykład kraje Europy Północnej, gdzie picie, aż do stanu upojenia alkoholowego jest powszechniejsze, borykają się zazwyczaj z większą liczbą problemów związanych z alkoholem i odnotowują wyższą śmiertelność na litr spożytego alkoholu niż kraje Europy Południowej, gdzie spożywanie alkoholu jest bardziej prozaiczne i wpisane w codzienne życie. Na potrzeby tych badań porównałem wyniki z trzech krajów bałtyckich - Estonii, Łotwy i Litwy - z dwoma krajami reprezentującymi dwa odrębne typy ideałów europejskiej kultury spożywania alkoholu: Szwecją, uznawaną za podobną do krajów bałtyckich pod względem kultury spożywania alkoholu i Włochami, które uznaje się za wyraźnie odmienne."

Wypowiadając się na temat badań, profesor Thor Norström z Uniwersytetu w Sztokholmie stwierdził: "Istnieją znacznie większe różnice w kulturze spożywania alkoholu i schematach picia w Europie niż we wszystkich stanach USA". Ze względu na te różnice, naukowcy z Europy mogą widzieć potrzebę analizowania różnic w kulturach spożywania alkoholu i sposobu, w jaki rzutują one na uszczerbek na zdrowiu.

Wykorzystując dane skompilowane z 2 badań przekrojowych populacji, obejmujących około 1.000 osób w każdym z 5 krajów (Estonia, Litwa, Łotwa, Szwecja i Włochy), dr Landberg przeanalizował ryzyko pojawienia się problemów związanych z alkoholem w odniesieniu do samodzielnie zgłaszanych ilości spożywanego alkoholu w każdym z 5 krajów.

"Moje odkrycia wskazują, że większość osób, które zwiększyły spożycie jest zagrożona wystąpieniem pewnych problemów związanych z alkoholem - zauważa dr Landberg - aczkolwiek osoby mieszkające w krajach, gdzie okazje do spożywania alkoholu często prowadzą do upojenia, na przykład w Szwecji i krajach bałtyckich, częściej doświadczają problemów związanych z alkoholem, kiedy zwiększają spożycie alkoholu w porównaniu do osób mieszkających we Włoszech, gdzie picie alkoholu głównie wiąże się z posiłkami i rzadziej prowadzi do upojenia."

Wiele czynników wpływa na te różnice. Zdaniem dr Landberga główny determinant jest prawdopodobnie powiązany z różnicami kulturowymi w schematach picia alkoholu. Ludzie zamieszkujący północną część Europy zwykle piją w sposób, który zwiększa ich zagrożenie problemami powiązanymi z alkoholem w porównaniu do mieszkańców Europy Południowej.

"Aczkolwiek wyniki mogą również odzwierciedlać różnice kulturowe w postrzeganiu przez ludzi alkoholu i uszczerbku na zdrowiu" - zauważa. "Na przykład w kraju takim jak Szwecja, gdzie picie alkoholu jest uważane za problematyczne, alkohol jest często obwiniany za problemy osoby pijącej, a z drugiej strony ludzie mogą być mniej skłonni do upatrywania problemów w alkoholu w kraju takim jak Włochy, gdzie alkohol nie jest postrzegany jako problematyczny, tylko raczej jako część codziennego życia."

Profesor Norström wskazuje, że powiązanie między alkoholem a uszczerbkiem na zdrowiu jest zwykle ściślejsze w Europie Północnej ze względu na upijanie się na umór.

"Wedle mojej wiedzy to pierwsze badania na poziomie indywidualnych osób, oceniające zagrożenie wystąpieniem problemów powiązanych z alkoholem w odniesieniu do spożywanej ilości w krajach bałtyckich oraz bezpośrednio porównujące uzyskane wyniki z badaniami z krajów Europy Zachodniej" - podkreśla dr Landberg.

"Moje odkrycia wnoszą przede wszystkim to, że kraje bałtyckie można zestawić z krajami Europy Północnej, jeżeli chodzi o kwestię oczekiwanych negatywnych konsekwencji spożywania alkoholu. Można to postrzegać w kontekście gradientu 'europejskiej północy do południa' pod względem siły zależności ryzyka, które jest największe w północnej części Europy, np. w Szwecji i Finlandii, stopniowo malejąc wraz z przesuwaniem się na południe, np. do Francji czy Włoch."

Więcej informacji:


Alcoholism: Clinical & Experimental Research:


Ośrodek Badań Społecznych nad Alkoholem i Narkotykami: