Polacy o aborcji

Od wprowadzenia w Polsce bardziej restrykcyjnego prawa dotyczącego aborcji poglądy społeczne dotyczące tej kwestii zaczęły się stawać coraz bardziej konserwatywne. Potwierdza to zasadę konformizmu społecznego, czyli skłonności do akceptowania opinii panujących w społeczeństwie, lub tych, które uważane są za najbardziej powszechne.

W latach dziewięćdziesiątych nastąpił zwrot ku bardziej konserwatywnym opiniom na ten temat. Mimo iż zwolennicy aborcji liczebnie dominowali nad jej przeciwnikami, różnica ta malała. W 2006 roku, kiedy na nowo rozgorzały dyskusje na skutek projektu zmian w konstytucji, zmierzających do wprowadzenia całkowitego zakazu przerywania ciąży, po raz pierwszy liczba przeciwników prawa do aborcji przeważyła nad jego zwolennikami. Obecnie, tak jak w 2007 roku, odsetki przeciwników i zwolenników są zbliżone (choć w przeciwieństwie do wyników sprzed paru lat nieznaczną przewagę mają osoby o postawach antyaborcyjnych).

Religijni: zakazać całkowicie

Za całkowitym zakazem przerywania ciąży najczęściej (53%) opowiadają się osoby biorące udział w praktykach religijnych częściej niż raz w tygodniu. Należy jednak zwrócić uwagę na szczególną zależność między tą kategorią zaangażowania religijnego a wiekiem. Osoby biorące udział w mszach, nabożeństwach i innych praktykach religijnych kilka razy w tygodniu są zazwyczaj w starszym wieku (72% respondentów uczęszczających na nie częściej niż raz w tygodniu ukończyło już 55 lat).

Poparcie dla całkowitego zakazu aborcji częściej niż inni deklarują badani z wykształceniem podstawowym, osoby niezadowolone z własnych warunków materialnych (po 27%), respondenci powyżej 64 roku życia (26%), renciści (24%), rolnicy (21%) oraz mieszkańcy wsi (20%).

Zwolennikami prawa do aborcji bez żadnych ograniczeń są najczęściej osoby, które w ogóle nie uczestniczą w praktykach religijnych (19%) i określają swoje poglądy polityczne jako lewicowe (18%).

Warunki dopuszczalności: zagrożenie życia, zdrowia, gwałt

Większość Polaków akceptuje przerywanie ciąży w sytuacjach, w których dopuszcza je obecnie obowiązujące prawo. Niemal powszechne jest poparcie dla prawa do takich zabiegów w sytuacji, gdy zagrożone jest życie matki (87% wskazań). Ponad trzy czwarte badanych uważa, że powinny być one dostępne również dla kobiet, u których ciąża stanowi zagrożenie dla ich zdrowia (78%) lub jest wynikiem gwałtu bądź kazirodztwa (też 78%). Natomiast trzy piąte ankietowanych (60%) twierdzi, że kobieta powinna mieć prawo do usunięcia ciąży, jeśli wiadomo, iż dziecko urodzi się upośledzone.

Dużo mniejsze jest poparcie dla prawa do aborcji w sytuacjach, które obecnie są zabronione. Mniej więcej co czwarty respondent zgadza się ze stwierdzeniem, że aborcja powinna być dozwolona, jeśli kobieta jest w ciężkiej sytuacji materialnej (26%) lub osobistej (23%). Prawie co piąty badany (18%) uważa, że takie prawo powinno jej przysługiwać także w sytuacji, kiedy po prostu nie chce mieć dziecka.

W ciągu niemal dwóch dekad nie zmieniły się postawy Polaków dotyczące prawa do aborcji w sytuacji zagrożenia życia lub zdrowia matki lub gdy ciąża jest wynikiem gwałtu. Są to czynniki, które zdaniem zdecydowanej większości Polaków usprawiedliwiają aborcję.

Od 1992 roku zmalała natomiast akceptacja prawa do przerywania ciąży w razie diagnozy, że dziecko urodzi się upośledzone (o 11 punktów), i w jeszcze większym stopniu z powodu sytuacji materialnej kobiety (o 21 punktów). W ostatnich latach zmalało również poparcie dla prawa do aborcji, jeśli kobieta jest w trudnej sytuacji osobistej (o 15 punktów od 2002 roku) lub po prostu nie chce mieć dziecka (o 9 punktów od 1999 roku).

Interesujące było, co badani rozumieją przez szczególne okoliczności, które powinny determinować prawo do przerywania ciąży. Analizy wykazały, że większość respondentów zgadzających się na warunkowe prawo do przerywania ciąży uważa, iż kobieta powinna mieć możliwość dokonania aborcji w sytuacjach obecnie ją dopuszczających przez prawo, czyli przede wszystkim ze względów medycznych. Poparcie dla prawa do przerwania ciąży ze względów społecznych wyraża mniej więcej co trzeci respondent (co czwarty w przypadku, gdy kobieta nie chce mieć dziecka), który jest zdania, że aborcja powinna być dozwolona, ale z pewnymi ograniczeniami, i mniej więcej co dziesiąty ankietowany twierdzący, że powinna być zakazana, ale z pewnymi wyjątkami.