Polscy seniorzy boją się biedy

Jak się okazuje, obawy te są w pewnym stopniu uzasadnione. Wyniki badania przeprowadzonego przez CBOS w 2007 roku wskazują, że spośród ankietowanych w podeszłym wieku, którzy co najmniej na jedno z pytań dotyczących dochodów gospodarstwa domowego podali konkretną odpowiedź, jedynie 4% posiada miesięczne dochody netto na osobę w swoim gospodarstwie domowym niższe niż 300 złotych. Kwotą wyższą od 300, ale niższą od 500 złotych dysponuje co jedenasty badany (9%). Dwie piąte respondentów (39%) ma do wydania miesięcznie od 500 do 900 złotych. Co czwarta starsza osoba (25%) szacuje swoje miesięczne dochody w przedziale od 900 do 1200 złotych i prawie tyle samo pytanych (23%) ma do dyspozycji co najmniej 1200 złotych.

Według deklaracji respondentów, jedynie siedmiu na stu z nich (7%) żyje dobrze, a pieniędzy starcza im na wiele bez specjalnego oszczędzania. Prawie co drugi ankietowany w starszym wieku (46%) żyje natomiast na średnim poziomie, co oznacza, iż w jego gospodarstwie domowym starcza na codzienne wydatki, ale na poważniejsze zakupy trzeba oszczędzać. Niewiele mniej osób starszych (41%) uważa, że żyją skromnie i muszą na co dzień bardzo oszczędnie gospodarować. Wreszcie sześciu na stu badanych (6%) w swojej opinii żyje bardzo biednie, ponieważ ma problemy z zaspokojeniem nawet podstawowych potrzeb.

Sytuacja materialna respondentów, szczególnie tych starszych, w dużej mierze zależy od typu i wielkości ich gospodarstwa domowego. Zdecydowanie najciężej mają osoby samotne, które muszą sobie radzić korzystając wyłącznie z własnych przychodów - aż 9% z nich, w swojej opinii, żyje bardzo biednie i nie jest w stanie pokryć nawet podstawowych wydatków, a prawie połowa (48%) musi na co dzień oszczędnie gospodarować. Z drugiej strony znajdują się gospodarstwa dwuosobowe jednopokoleniowe, z których prawie dwie trzecie (63%) żyje średnio lub nawet dobrze i nie musi uważnie liczyć pieniędzy na co dzień. Gospodarstwa wieloosobowe plasują się mniej więcej pośrodku - większość z nich bez trudu pokrywa niezbędne wydatki, muszą przy tym jednak dokładnie wszystko kalkulować.

Pozytywna ocena własnej sytuacji materialnej w większości przypadków idzie w parze z zadowoleniem z materialnych warunków bytu gospodarstwa domowego. Choć respondentów, którzy w swojej opinii żyją bardzo dobrze i mogą sobie pozwolić na pewien luksus, jest niewielu (poniżej 1%), aż 59% z nich to osoby zdecydowanie zadowolone ze swoich warunków materialnych. Wśród badanych, którzy finansowo mogą sobie pozwolić na wiele, choć nie na wszystko, ponad połowa (55%) jest raczej zadowolona z obecnego stanu rzeczy, a prawie jedna czwarta (23%) jest nawet bardzo zadowolona. Osoby żyjące na średnim poziomie najczęściej (41%) są także średnio zadowolone z tego, co mają. Badani na co dzień oszczędnie gospodarujący, którzy żyją skromnie, są raczej niezadowoleni (34%) lub też średnio zadowoleni (33%) z własnych warunków materialnych. Najgorzej wygląda sytuacja osób twierdzących, że żyją bardzo biednie. Prawie połowa z nich (45%) jest z obecnego stanu rzeczy bardzo niezadowolona. Zdarzają się wśród nich jednak także i tacy (5%), którzy ze swojej nieciekawej sytuacji mimo wszystko są raczej zadowoleni.

Poziom satysfakcji z materialnych warunków bytu gospodarstw domowych respondentów w podeszłym wieku w Polsce jest przeciętny. Do zadowolonych należy niespełna jedna trzecia ankietowanych (31%), z czego jedynie pięć na sto (5%) to osoby bardzo zadowolone. Natomiast trochę więcej badanych (34%) wyraża niezadowolenie z obecnego stanu rzeczy, w tym aż 11% jest bardzo niezadowolonych. Zbliżoną liczebnie grupę (35%) stanowią badani średnio zadowoleni.

Badanie „Aktualne problemy i wydarzenia” przeprowadzono w dniach 4–9 listopada 2009 roku na liczącej 1.022 osoby reprezentatywnej próbie losowej dorosłych Polaków. Badanie „Warunki życiowe społeczeństwa polskiego: problemy i strategie” przeprowadzono w okresie od września do listopada 2007 roku na liczącej 38.866 osób reprezentatywnej próbie losowo-adresowej dorosłych mieszkańców Polski. Ponieważ analizie podlegają wyłącznie osoby w wieku 60 lat i starsze, omawiana próba liczy 11.164 osoby.