Seniorzy: pomagają, ale nie wierzą w skuteczność wspólnego działania

W 2010 roku, podobnie jak w 2008, dwie trzecie ankietowanych (66%) deklaruje, że ludzie tacy jak oni działając wspólnie z innymi są w stanie rozwiązać niektóre problemy swojego środowiska, osiedla, wsi, miasta lub pomóc osobom potrzebującym. Zmiana w tym zakresie jest znacznie bardziej widoczna z dłuższej perspektywy czasowej. Od 2002 roku odsetek osób wierzących w efektywność wspólnego działania dla dobra lokalnej społeczności wzrósł o 16 punktów. W tym samym czasie liczba respondentów niewierzących w skuteczność zbiorowych działań na rzecz swojego środowiska zmniejszyła się o 13 punktów procentowych. Obecnie - tak samo jak przed dwoma laty - poczuciem swoistej bezradności obywatelskiej cechuje się co czwarty badany (25%).

Chociaż wiara w skuteczność wspólnych działań na rzecz społeczności lokalnej to postawa dominująca we wszystkich grupach społecznych, można zauważyć, że w niektórych z nich jest bardziej powszechna niż w pozostałych. Kolejny raz potwierdza się prawidłowość, że im młodszy wiek badanych, wyższe wykształcenie i lepsze warunki życia, tym na ogół częstsze przekonanie, że działając wspólnie z innymi można przyczynić się do rozwiązania niektórych problemów swojej społeczności. Przekonanie takie istotnie częściej niż inni wyrażają również mieszkańcy największych miejscowości.

Poczucie zupełnej bezradności wobec problemów środowiska lokalnego towarzyszy natomiast przede wszystkim osobom najgorzej sytuowanym i negatywnie oceniającym sytuację materialną swoich gospodarstw. O tym, że nawet wspólne z innymi działanie nie jest w stanie przyczynić się do pomocy potrzebującym, a także do rozwiązania problemów najbliższego środowiska, osiedla, wsi lub miasta, przekonana jest mniej więcej jedna trzecia najstarszych badanych (mających co najmniej 65 lat), rencistów, osób z wykształceniem podstawowym i zasadniczym zawodowym, rolników oraz robotników wykwalifikowanych.

Mimo że coraz mniejsza jest gotowość respondentów do współdziałania wraz z innymi na rzecz społeczności lokalnej, w ciągu ostatnich dwóch lat wzrosła (z 47% do 54%) liczba osób deklarujących dobrowolną i bezpłatną pracę dla dobra swojego środowiska lub potrzebujących.

Doświadczenia w pracy społecznej na rzecz swojego środowiska zależą od cech społeczno-demograficznych respondentów. Częściej mają je mężczyźni niż kobiety (59% wobec 50%). O dobrowolnym i nieodpłatnym włączaniu się w rozwiązywanie problemów własnej społeczności stosunkowo najczęściej mówią osoby z wyższym wykształceniem (73%), kadra kierownicza i specjaliści (73%), respondenci uzyskujący dochody powyżej 1500 zł per capita (70%), a także rolnicy (70%) i osoby uczestniczące w praktykach religijnych kilka razy w tygodniu (72%).

Odstek osób deklarujących, że zdarzyło się im dobrowolnie i nieodpłatnie pracować na rzecz swojego środowiska, kościoła, osiedla, wsi lub miasta albo też pracować społecznie na rzecz potrzebujących w grupie wiekowej 55-64 lata wyniósł 62% (grupa wiekowa o najwyższym odsetku), zaś w grupie 65 lat i powyżej - 56%.

Brak doświadczeń społecznikowskich wykazują przede wszystkim bezrobotni (66%), gospodynie domowe (66%), pracownicy usług (62%), robotnicy niewykwalifikowani (59%) oraz osoby w wieku od 25 do 34 lat (57%).