(Nie)pewna przyszłość starszych Europejczyków

Kryzys - słowo odmieniane w ciągu ostatnich lat przez wszystkie przypadki - znacząco wpłynął na największe i najbardziej prężne gospodarki światowe. Osoby w podeszłym wieku stanowią jedną z grup, które zostały głęboko dotknięte przez zapaść gospodarczą. W Europie szczególnie. Osoby starzejące się i starsze w tzw. krajach transformacji odczuły to bardzo silnie. Liczby osób starszych żebrzących na ulicach udowadnia, że prawo do odpowiedniego poziomu życia nie jest przestrzegana.

W narażonej na doświadczenie ubóstwa grupie osób starszych są ludzie, których szczególnie dotyczy ryzyko pauperyzacji. Starsze kobiety często otrzymują zmniejszone świadczenia emerytalne, ponieważ nierzadko poświęciły się opiece nad innymi członkami rodziny (dziećmi, starzejącymi się rodzicami, teściami, później wnukami) i nie były aktywne zawodowo. W rosnącej liczbie imigrantów także wzrasta liczba ludzi starszych. Przygotowanie im odpowiednich warunków do życia jest wyzwaniem, na które kraje europejskie wydają się być rażąco nieprzygotowane.

W wyniku kryzysu gospodarczego wielu krajów zostały zmuszonych do reform systemów emerytalnych. Ryzyko, że kilka pokoleń będzie musiało zmierzyć się na starość z ubóstwem, to rzeczywistość, która nie jest jeszcze w pełni zrozumiała dla każdego.

W Europejskiej Karcie Społecznej możemy przeczytać, że "każda starsza osoba ma prawo do zabezpieczenia społecznego". Oznacza to, że państwa muszą zapewnić, iż emerytury będą wystarczające, aby umożliwić ludziom w podeszłym wieku prowadzenie godnego życia. Emerytury powinny być indeksowane i zbliżone do średniego poziomu płac oraz ogólnych kosztów utrzymania.

Liczba obywateli Unii Europejskiej w wieku 65 lat i więcej wzrośnie o 70% do roku 2050, a ilość osób w wieku powyżej 80 lat o 170% według Władz Naczelnych Służby Zdrowia Unii Europejskiej (Halth Directorate EU). To nie tylko wymaga nowych strategii bezpieczeństwa socjalnego, ale również ma silne implikacje dla systemów opieki zdrowotnej.

Polityka przyjazna starzejącemu się społeczeństwu musi kłaść większy nacisk na zapobieganie chorobom przewlekłym, które w rzeczywistości powodują większe zagrożenie niepełnosprawnością niż starzenie się samo w sobie. Wiele osób chce pracować dłużej. Coraz większa liczba tych, którzy są w wieku emerytalnym, wolałby kontynuować swoją aktywność zawodową. Jednak nierzadko są spychani na margines w wyniku dyskryminacji ze względu na wiek - dotyczy to zatrudnienia, awansów, podwyżek płac.

Fakt ten nie wywołał koniecznych przemyśleń na temat kwalifikacji zawodowych, doświadczenia i zaangażowania osób starszych, które mogłyby być wykorzystane dla dobra wspólnego. Większa elastyczność w zakresie zatrudniania seniorów byłaby pożądana, zwłaszcza gdy nie ma wystarczających środków na sfinansowanie godnych emerytur.

Starsi ludzie nie mają silnego głosu w polityce i mediach. Ich prawa są często lekceważone, a czasem całkowicie pomijane. Europejscy przywódcy polityczni powinni zrewidować własną politykę na rzecz praw osób starszych i to zanim sami doświadczą tragicznych konsekwencji obecnego kierunku działań.