20-03-2019
zmień rozmiar tekstu
A+ A-
20 marca o godzinie 22:58 naszego czasu Słońce przechodzi ze znaku Ryb do znaku Barana, rozpoczynając kolejną astronomiczną porę roku - wiosnę. Dzień zrównał się z nocą i od dziś będzie od niej coraz dłuższy. Wiosna - rozpoczynająca się w dniu równonocy - potrwa aż do przesilenia letniego.
Dzisiaj rano niespodzianie zapukała do mych drzwi
Wcześniej niż oczekiwałem przyszły te cieplejsze dni
Zdjąłem z niej zmoknięte palto, posadziłem vis a vis
Zapachniało, zajaśniało, wiosna, ach to ty
Wiosna, wiosna, wiosna, ach to ty
(Marek Grechuta, Wiosna, ach to ty)Wiosna astronomiczna zaledwie o 15 minut wyprzedziła w tym roku kalendarzową, która przypada na 21 marca. Od 2012 do 2047 roku wiosna zaczyna się się zawsze 20 marca, zaś od roku 2048 - będzie się zaczynała 19 lub 20 marca. Dopiero w roku 2102 kalendarzowej i astronomicznej znów się spotkają 21 marca. Sytuacja ta ma związek z precesją (zmianu kierunku obrotu) osi Ziemi.
Od dziś biegun północny będzie z każdym dniem bardziej nachylony w kierunku Słońca niż biegun południowy. Na półkulę północną trafiać będzie więcej promieni słonecznych, wydłużające się i coraz cieplejsze dni zaś są sygnałem dla roślin i zwierząt, że rozpoczął się czas intensywnego wzrostu.
Oprócz tych dwóch określeń mamy jeszcze wiosnę klimatyczną (okres roku, w którym średnie dobowe temperatury powietrza wahają się pomiędzy 5 a 15°C) oraz fenologiczną (rozpoczynającą się z poczatkiem okresu wegetacji roślin i kwitnieniem pierwszych kiwatów). Ta ostatnia ma w Polsce poczatek przypadający w różnych terminach - na południowym zachodzie kraju okres wegetacji zaczyna się nawet 3-4 tygodnie wcześniej niż na wschodzie.
Wiosna jest w naszym klimacie jedną z czterech głównych pór roku. W jej trakcie panują raczej umiarkowane temperatury (średnia dobowa oczywiście rośnie) i średnie co do obfitości opady.
Równonoc wiosenna od niepamiętnych czasów była okazją do wielu świąt i rytuałów. Niektóre z nich - takie jak topienie Marzanny, ale też malowanie pisanek czy śmigus-dyngus - w różnych formach przetrwały do dzisiaj. Większość z nich miała na celu zapewnienie dobrobytu i obfitości w nowym sezonie rolniczym. Wiele z nich miało też na celu "wygonienie" zimy i "przywołanie" wiosny. W tym celu palono ognie, śpiewano, przystrajano gałęzie - "gaiki" i oczywiście wypatrywano oznak nowej pory roku takich jak wiosenny grzmot czy przylot ptaków.
W obrzędowość, symbolikę ale też i w znaczenie wiosennych obchodów wpisuje się także Wielkanoc, obchodzona w pierwszą niedzielę po pierwszej wiosennej (w tym roku przypadającej na piątek 19 kwietnia, stąd święto Zmartwychwstania obchodzimy w niedzielę 21 kwietnia). Przesłanie największego chrześcijańskiego święta u swoich podstaw ma przecież przechodzenie ze śmierci do życia, odradzanie i nowy początek. Zaś palmy, malowanie pisanek, śmigus dyngus - to "schrystianizowane" stare obrzędy witania wiosny...
Wiosna, jak każda pora roku doczekała się wielu przysłów i powiedzeń, związanych głownie z przepowiadaniem pogody, tak ważnym w okresie pierwszych po zimie prac polowych i siewów. Oto garść bardziej i mniej znanych przysłów odnoszących się to tej pory roku:
Jaskółka i pszczółka lata, znakiem to wiosny dla świata.- Skowronka pieśń to o wiośnie wieść.
- Na św. Grzegorza idzie zima do morza.
- Gdy na święty Józef bociek przybędzie, to już śnieg nie będzie.
- W marcu jak w garncu.
- Marzec zimny i słoneczny plon zaręcza dostateczny.
- W marcu, gdy są grzmoty, urośnie zboże ponad płoty.
- Jak bocian przyleci, możecie wyjść dzieci.
- Gdy dzika gęś w marcu przybywa, ciepła wiosna bywa.
- Ile w marcu dni mglistych, tyle w żniwa dni dżdżystych.
- Co w marcu urośnie, to w maju zmarznie.
- Po Macieju lody wróżą długie chłody.
- Marcowa mgła zimne lato da.
- Od 20 marca, słońce zagrzewa nawet starca.
- Kwiecień-plecień bo przelata, trochę zimy, trochę lata.
- Grzmot w kwietniu - dobra nowina, już szron roślin nie pościna.
- Deszcze częste w kwietniu wróżą, że owoców będzie dużo.
- Gdy w kwietniu słonko na dworze, nie będzie pustek w komorze.
- Jeśli w kwietniu pszczoły nie latają, to długie chłody się zapowiadają.
- W maju jak w gaju.
Zmęczeni wszyscy mamy nadzieję, że wiosna - pora roku, która kojarzy się z nowym życiem, wzrostem i witalnością - w najbliższym czasie na dobre rozgości się wokół nas.