Społeczeństwo dla ludzi w każdym wieku?

W bliskiej przyszłości ludzie starsi będą stanowić ogromną część światowej populacji. Jednakże, społeczność międzynarodowa wciąż czyni niewiele, aby spełnić potrzeby seniorów i uwzględnić możliwości ich udziału w światowej gospodarce. Sytuacja ta dotyczy głównie niezbyt zamożnych krajów, których populacje raptownie się starzeją.

ONZ podjął kwestię starzenia się światowej populacji na zgromadzeniach w 1982 roku- the World Assembly on Ageing in Vienna, gdzie przyjęto rezolucję “Vienna International Plan of Action on Ageing” i w 2002 roku- the Second World Assembly on Ageing in Madrid, tam przyjęto rezolucję “Madrid International Plan of Action on Ageing (MIPAA).” Wiedeński dokument to pierwszy międzynarodowy plan polityki co do zjawiska starzenia się populacji. Nie bierze się tu jednak w pełni pod uwagę problemów ludzi starszych w krajach biednych, ale warto zaznaczyć, że ów plan dostarcza mechanizmów wcielenia kwestii starzenia się do polityki narodowej i międzynarodowej, a także możliwości zaradzenia gwałtownemu procesowi starzenia się populacji w krajach mniej zamożnych. Plan przyjęty w Madrycie z większą troską odnosi się do potrzeb, praw i możliwości seniorów. Kraje członkowskie ONZ zobowiązały się do wprowadzenia MIPAA jako elementu swej polityki społecznej i ekonomicznej. Jakkolwiek jednak rozwiązania przyjęte w Madrycie stanowią poważny krok w rozpoznaniu potrzeb seniorów i ochrony ich praw, to nie są one prawnie zobowiązujące. Fakt ten jednak nie dziwi ze względu na to, że w wielu państwach brakuje funduszy na problemy starszych członków społeczności.

Społeczność międzynarodowa musi przyjąć do wiadomości, że pewne szeroko przyjmowane zachowania godzą w prawa ludzi starszych, są przejawami dyskryminacji i, jako takie, muszą być szybko piętnowane. Ogólnoświatowe konwenty, na których dyskutuje się o problemach i prawach ludzi starszych, stanowią ważny element przeciwdziałania ageizmowi.

Bogate kraje doświadczyły wzrostu liczby ludzi starszych w ostatnich dekadach. Obecnie jedna na pięć osób w krajach zamożnych ma lat 60, bądź więcej; do 2050 roku, jak przewiduje ONZ, w podobnym wieku będzie jedna na trzy osoby.

Dotychczas biedne państwa odnotowywały mniejszy wskaźnik wzrostu ilości osób starszych w swych społeczeństwach, dziś seniorzy (w wieku powyżej 60 lat) stanowią tu 8% populacji. Do roku 2050 odsetek ów wzrośnie najprawdopodobniej do 20. Przeto kraje niezamożne mają stanowczo mniej czasu na przygotowanie polityki uwzględniającej takie zmiany w strukturze swych narodów, polegają na rozwiązaniach przyjętych przez ogólnoświatowe organizacje. Innym faktem wymuszającym na państwach zmianę dotychczasowej polityki jest to, iż w znaczącym tempie wzrasta liczba ludzi w bardzo sędziwym wieku, a mianowicie mających ponad 80 lat. W 2005 roku żyło na świecie 86 milionów seniorów tak zaawansowanych w latach, w 2050 roku będzie ich aż 394 miliony.

Kampania Społeczna ONZ Milenijne Cele rozwoju (UN Millennium Development Goals) ma na celu zmniejszenie biedy na świecie, przyjęte rozwiązania zaś biorą pod uwagę głównie problemy młodzieży i dzieci. Nie wspomina się tu natomiast o osobach starszych, tymczasem populacja tych ludzi zmaga się często z głodem, chorobami i bezdomnością. Wyłączenie z tego rodzaju programów ludzi w starszym wieku prowadzi, do stanu, w którym ich problemy, choć przemilczane, wcale nie znikają, a wręcz odwrotnie, pogłębiają się patologie.

Nasze społeczeństwa bezwarunkowo muszą dostrzec udział w nich ludzi w sędziwym wieku, tym bardziej, że mają duży wkład w sprawy społeczno- ekonomiczne. Ich uczestnictwo w kształcie społeczeństwa jest trudny do przecenienia, szczególnie w sferze kultury, podtrzymywania tradycji, dzielenia się doświadczeniami. Sekretarz Generalny ONZ Kofi Anan powiedział: „Drzewa z biegiem lat nabierają siły, rzeki stają się szersze, a istoty ludzkie gromadzą niezliczone doświadczenia i wiedzę. Dlatego ludzie starsi nie tylko powinni być szanowani, ale <> jako źródło mądrości społeczeństwa.”

Poprzez zaadoptowanie planu z Madrytu (MIPAA), 160 krajów członkowskich ONZ uznało, że seniorzy wymagają specjalnej ochrony, a prawa człowieka w stosunku do nich nie zawsze bywają respektowane. Stanowi to dobry początek do zmian w świadomości i, w konsekwencji, politycznych i prawnych modyfikacji mających na celu poprawę egzystencji seniorów.