Starzejace się społeczeństwo wyzwaniem ekonomicznym dla europejskich gospodarek

Autorzy raportu przekonują, że innowacja i postęp w medycynie to klucz do radzenia sobie z problemem starzejącego się społeczeństwa, ponieważ może on być rozwiązany jedynie poprzez poprawę wskaźników zdrowotnych, w tym poprzez wydłużenie czasu, gdy ludzie pozostają zdrowi i aktywni, dzięki czemu mogą dłużej uczestniczyć w życiu społecznym przy jednoczesnym ograniczeniu kosztów związanych ze zwolnieniami lekarskimi, pobytami w szpitalach itp. Można to osiągnąć jedynie poprzez postęp w trzech głównych obszarach: prewencji, diagnostyce i leczeniu. Jeżeli już teraz nie będziemy prowadzić systematycznych działań, aby zapewnić pacjentom dostęp do postępu w medycynie, koszty wzrosną do poziomu, który będzie trudny do opanowania.

W raporcie przytoczono liczne przykłady na to, jak innowacyjne metody terapeutyczne pozwoliły znacznie ograniczyć koszty związane z hospitalizacją oraz niezdolnością do pracy. Firmy farmaceutyczne opracowały wiele leków, które podnoszą jakość życia pacjentów chorych na raka, a w wielu przypadkach redukują również koszty leczenia. Lek zwany czynnikiem stymulującym kolonie (GM-CSF) pomaga pacjentom, których system immunologiczny został osłabiony w wyniku chemioterapii. Badanie przeprowadzone nad działaniem tego leku w Stanach Zjednoczonych pokazało, że poza polepszeniem jakości życia oraz stanu zdrowia pacjenta, zaoszczędzić można 30 000 dolarów w przeliczeniu na jednego pacjenta w stosunku do kosztów hospitalizacji poniesionych w wyniku przeszczepów szpiku kostnego.

Leczenie chorób serca to kolejna dziedzina medycyny, w której w ostatnich latach dokonano wielkiego postępu. Badania nad statynami, jedną z wielu istniejących grup innowacyjnych leków, wykazały, że w ciągu pięciu lat ich stosowania liczba pobytów w szpitalach została ograniczona o 1/3, skróceniu uległ czas hospitalizacji, a jednocześnie spadła liczba operacji wszczepienia by-passów oraz zabiegów angioplastyki. Z kolei wyniki badania przeprowadzonego w Stanach Zjednoczonych przez naukowców z Uniwersytetu Duke'a pokazały, że pacjenci przyjmujący beta-blokery żyją dłużej, a ich terapia kosztuje o 3 959 dolarów mniej w porównaniu z innymi formami leczenia.

Przykład „Fińskiego Programu Astmy" prowadzonego w latach 1994-2004 pokazał, że edukacja pacjentów i środowiska medycznego, wczesna diagnoza i aktywne leczenie połączone z promocją badań nad nowymi terapiami znacznie poprawiły opiekę nad chorymi na astmę, zmniejszając jednocześnie jej koszty. Podstawą rozwoju tego programu były badania przeprowadzone przez prof. Haahtelę na poborowych fińskiej armii w ostatnich dekadach XX wieku. W ich wyniku badacze odkryli, iż w ciągu 23 lat liczba chorych na astmę w Finlandii wzrosła aż 6-krotnie. Po 10 latach efekty programu okazały się niezmiernie satysfakcjonujące. Mimo wzrastającej liczby chorych (która wynika z lepszego rozpoznania tej choroby) liczba hospitalizacji z powodu astmy spadła o 54% z 110 000 w 1993 roku do 51 000 w 2003 roku. W 1993 roku 7212 pacjentów w wieku produkcyjnym (9% z 80 133 ogólnej liczby chorych na astmę) otrzymywało rentę - dla porównania w 2003 już tylko 1741 (1,5% z 116 067 chorych). Co równie ważne, mimo rosnącej liczby chorych spadły koszty ich leczenia - w 1993 roku koszty wynoszące 218 milionów euro spadły do 213,5 milionów euro w 2003 roku. Średni roczny koszt leczenia pacjenta w tym samym okresie spadł o 36% (z 1611 euro to 1031 euro) [www.mojaastma.org.pl, stan z dnia 16 listopada 2011 r.].

W Europie demencja starcza dotyka 5% osób powyżej 65. roku życia. Wskaźnik ten wzrasta do 1/3 wśród osób, które dożywają 90 lat. Według Raportu PhRMA (Amerykańskie Stowarzyszenie Innowacyjnych Firm Farmaceutycznych) na temat choroby Alzheimera
z 2010 r., koszt leczenia i hospitalizacji pacjentów z chorobą Alzheimera może wzrosnąć trzykrotnie do 2015 r., o ile nie zostanie dokonany znaczny postęp na polu profilaktyki, diagnostyki oraz leczenia tej choroby. Innowacyjne leki wykorzystywane w leczeniu tej choroby spowalniają jej rozwój i pozwalają pacjentom na samodzielne funkcjonowanie średnio przez 30 miesięcy dłużej, zanim zaczynają potrzebować stałej opieki lekarskiej. Jeśli zastosowanie leków nowej generacji pozwoli opóźnić początek choroby o 5 lat, liczba pacjentów cierpiących na chorobę Alzheimera spadnie o 43%, co przełoży się na oszczędności rzędu miliardów dolarów rocznie w krajach, gdzie chorzy będą mieli dostęp do leków tej klasy.

Autorzy raportu zwracają uwagę na to, że międzynarodowy, innowacyjny przemysł farmaceutyczny prowadzi obecnie badania nad opracowaniem setek nowych, potencjalnych leków, które będą miały znaczący wkład w zarządzanie problemem starzejącego się społeczeństwa. Oprócz tego prowadzą liczne kampanie edukacyjne, które mają na celu poprawę zrozumienia ważnych obszarów chorobowych, promowanie profilatyki, która umożliwia wczesne postawienie diagnozy i podjęcie odpowiedniego leczenia. Prace nad raportem będą kontynuowane w przyszłym roku, który został ogłoszony Europejskim Rokiem Aktywności Osób Starszych.

Raport „Starzejące się społeczeństwo jako wyzwanie ekonomiczne dla europejskich gospodarek" jest dostępny pod adresem oraz .