Genetyczna historia bożonarodzeniowego świerku

Obecnie zespół szwedzkich naukowców zajmuje się mapowaniem genomu świerku pospolitego, a projekt ten będzie największą jak dotąd inicjatywą poznawania DNA drzew iglastych.

Projekt, który potrwa od czterech do pięciu lat, będzie realizowany przez konsorcjum naukowców z Centrum Botaniki w Umeå (UPSC), Królewski Instytut Technologiczny (KTH) i Instytut Karoliński, wszystkie z siedzibą w Szwecji. W pracach wezmą również udział naukowcy z Kanady, Włoch i Belgii.

"Fakt, że genom szwedzkiego świerku zostanie zmapowany jako pierwszy wśród drzew iglastych ma ogromne znacznie zarówno dla szwedzkich badań naukowych w zakresie leśnictwa oraz przemysłu leśnego" - mówi profesor Ove Nilsson z UPSC, który będzie przewodniczyć grupie nadzorującej projekt. "Pełne zmapowanie genów świerku zrewolucjonizuje szwedzkie badania dendrologiczne i umożliwi nam efektywniejsze wykorzystanie surowca drzewnego."

Drzewa iglaste (z szyszkami, w większości zimozielone, do których należą między innymi świerk i sosna) uważane są za najstarsze drzewa na świecie. Istnieje ponad 600 gatunków drzew iglastych. Przetrwały klęski geologiczne i meteoryty, były obecne na Ziemi jeszcze przed dinozaurami i nadal dominują w wielu częściach świata.

Posiadają wysoce złożoną strukturę DNA, obejmującą 12 chromosomów. Jedna komórka świerka lub sosny ma siedem razy więcej DNA niż komórka człowieka. Naukowcy jeszcze nie wiedzą dlaczego.

"Genetyka świerka jest naprawdę fascynująca" - mówi kierownik projektu, profesor Pär Ingvarsson z UPSC. "Pod względem genetycznym drzewa różnią się od siebie niesamowicie i choć szwedzkie badania nad genetyką drzew zawsze należały do czołówki, obecne stanowią ogromny krok naprzód w pracach nad pozyskaniem materiału szkółkarskiego dostosowanego do tak odmiennych warunków panujących w naszym kraju, zwłaszcza w dobie zmian klimatu, które nas czekają."

Mapowanie genetyczne świerka będzie bezcenne dla szwedzkiej gospodarki, ponieważ to drzewo dominuje w szwedzkim przemyśle leśnym i jest najważniejszym surowcem. Profesor Stefan Jansson z UPSC powiedział: "Zapewni nam ono możliwość opracowania testów genetycznych na różne właściwości drzew takie jak wartość opałowa drewna czy odporność drzew na wymarzanie i choroby, podobnie jak mapowanie genomu człowieka otworzyło takie możliwości w medycynie."

Szybkie postępy w technologii sekwencjonowania DNA poczynione w ciągu ostatnich dwóch lat umożliwiły zainicjowanie tak szeroko zakrojonego projektu mapowania genomu. "Wielu innych szwedzkich naukowców skorzysta z wyników tego projektu, zatem ich ewentualny skumulowany wpływ będzie ogromny" - mówi profesor Jan Stenlid z UPSC. "Będziemy na przykład dysponować całkowicie nowymi możliwościami, aby zrozumieć, a tym samym zwalczać dwie główne plagi szwedzkiego leśnictwa, gnicie korzeni i smolika sosnowego."