Historia kartki świątecznej

Wzajemne przesyłanie sobie kartek świątecznych to wyraz pamięci, ciepłych myśli i pragnienia jedności z bliskimi. Jeszcze do niedawna niewysłanie kartki najbliższej rodzinie i przyjaciołom było uważane za faux pas. Dziś tradycja nie tyle zanika, co zmienia charakter. Mamy nowe nośniki i dlatego coraz częściej życzenia ślemy pocztą elektroniczną. Skąd jednak w ogóle wziął się pomysł na taki sposób przekazywania życzeń?

Ab ovo

Pierwsze komercyjne kartki świąteczne zostały wykonane na zamówienie sir Henry'ego Cole'a w Londynie w 1843 roku i zawierały ilustrację Johna Callcotta Horsley'a. Cole chciał w ten sposób oszczędzić czas na [isanie odręcznych życzeń dla członków rodziny i znajomych. Obrazek przedstawiał wielopokoleniową rodzinę, która raczy się winem. Widniał na nim również napis: „A Merry Christmas and a Happy New Year to You". Pomysł okazał się kontrowersyjny (ze względu na alkohol), ale i chwytliwy. W sumie wydrukowano 2050 kartek i te, których nie odebrał Cole, sprzedano za pensa od sztuki.

Wczesne kartki rzadko prezentowały zimowe krajobrazy lub tematy religijne, zwykle zawierały kwiaty, wróżki i inne fantazyjne wzory. Popularne były również humorystyczne i sentymentalne obrazki dzieci i zwierząt, podobnie jak coraz bardziej wymyślne kształty, ozdoby i materiały. W 1875 roku Louis Prang jako pierwszy drukarz oferował karty w Ameryce, ale popularność jego produktu doprowadziła do dostępności na rynku tańszych podróbek. Jakkolwiek Prang poniósł przez to porażkę w branży, to on spopularyzował na kartkach wzory charakterystyczne dla Bożego Narodzenia i umocnił tradycję ich wysyłania.

Tradycja i biznes

Produkcja kartek świątecznych stała się dochodowym biznesem w XX wieku. Projekty były stale rozwijane w zależności od zmieniających się gustów i technik drukarskich. Wojny światowe przyniosły trend kart z patriotycznymi motywami. Nowatorskie w latach pięćdziesiątych były kartki z ilustracjami kreskówkowymi, a także innymi humorystycznymi motywami. W XXI wieku nostalgiczne, sentymentalne i religijne tematy wróciły do łask. Popularne stały się też reprodukcje kartek z epoki wiktoriańskiej i edwardiańskiej.

Stary zwyczaj w nowej szacie

Szacunkowa liczba kart otrzymanych przez amerykańskie gospodarstwo domowe spadła z 29 w 1987 roku do 20 w 2004 roku. E-mail i telefony pozwalają na częstszy kontakt i są łatwiejsze dla pokoleń wychowanych w ciągłej obecności nowych technologii. Dostępnych jest wiele stron internetowych oferujących bezpłatne e-kartki bożonarodzeniowe. W 2005 roku pocztą elektroniczną przesłano w USA 1,9 miliarda kartek świątecznych. Popularność Internetu skłoniła niektórych producentów do rozszerzenia swojej oferty o e-kartki. Rynek wymusza coraz to bardziej innowacyjne propozycje. Kartki wysyłane drogą emailową zawierają ciekawe animacje, zaskakujące puenty i niestandardowe wizerunki.

Oficjalne kartki świąteczne

Oficjalne kartki świąteczne zaczęły być wydawane za czasów królowej Wiktorii. Te należące do brytyjskiej rodziny królewskiej zawierały zwykle obrazki odzwierciedlające istotne osobiste wydarzenia mijającego roku. W 1953 roku prezydent USA Dwight D. Eisenhower wydał pierwszą oficjalną kartkę Białego Domu. Na ilustracjach były przedstawiane sceny
z Białego Domu uwieczniane przez wybitnych amerykańskich artystów.

„Wesołych Świąt" - wymiar charytatywny

Wiele organizacji tworzy specjalne kartki świąteczne w celu pozyskiwania funduszy. Taki sposób na zbieranie pieniędzy został zapoczątkowany przez UNICEF - Fundusz po raz pierwszy wydał serię kart w 1949 roku. Przedstawiały obrazek autorstwa siedmioletniej Jitki Semkovej z Rudolfo w Czechosłowacji. Miejscowość została zniszczona podczas wojny, a po jej zakończeniu brakowało podstawowych środków do życia. Otrzymawszy pomoc dziewczynka postanowiła podziękować malując obrazek przedstawiający kolorowo ubrane dzieci tańczące wokół ozdobnego słupa. Obecnie wiele organizacji charytatywnych projektuje własne kartki, dochód z ich sprzedaży przeznaczany jest na działalność tych podmiotów, często na pomoc potrzebującym właśnie w okresie świątecznym.