Łapówki: kto, komu i za co?

Z deklaracji badanych wynika, że co jedenasty Polak (9%) w ciągu ostatnich trzech-czterech lat wręczył . Odsetek badanych przyznających się do dawania łapówek znacząco zmniejszył się w 2006 roku i od tamtego czasu utrzymuje się na stałym poziomie.

Wśród osób, które częściej niż inni zadeklarowały, że w ciągu ostatnich 3-4 lat zdarzyło im się wręczyć łapówkę, znaleźli się pracujący na własny rachunek (19%), kadra kierownicza i wysoko wykwalifikowani specjaliści (13%), robotnicy wykwalifikowani (13%), badani w wieku 35-54 lata (13%) oraz niepraktykujący religijnie (13%). Ponadto częściej dają łapówki badani znajdujący się w dobrej sytuacji finansowej – o wyższych miesięcznych dochodach per capita, lepiej oceniający warunki materialne swoich gospodarstw domowych.

Większość badanych (55%) uważa, że ludzie sami dają łapówki, bo chcą żeby ich sprawę dobrze załatwiono, zaś co trzeci (33%) jest zdania, że łapownictwo jest konsekwencją oczekiwań osób mogących załatwić daną sprawę.

Zdecydowana większość Polaków uważa, że łapówki w każdej dziedzinie życia, wszędzie i zawsze są niemoralne (84%), a na potępienie zasługują zarówno ci, co je biorą, jak i ci, co je dają (76%).

W ciągu ostatnich czterech lat zmniejszył się odsetek ankietowanych uważających, że dawanie łapówek w pewnych sytuacjach jest usprawiedliwione (z 41% do 32%), jednocześnie wzrosła liczba osób twierdzących, że nawet gdyby zmuszała ich do tego sytuacja, nie dadzą łapówki (z 49% do 56%).

Obecnie co szósty badany deklaruje (16%), że zna kogoś kto bierze łapówki, zdecydowana większość ankietowanych nie zna takich osób (81%), zaś nieliczni (3%) odmawiają odpowiedzi na to pytanie. W ciągu ostatnich sześciu lat odsetek ankietowanych mających w gronie swoich znajomych kogoś, kto bierze łapówki, praktycznie się nie zmienił, natomiast w porównaniu z rokiem 2000 zmalał znacząco (wówczas wynosił 29%).

Osobistą znajomość osób przyjmujących łapówki ponadprzeciętnie często deklarują badani w wieku 45–54 lata (24%), niepraktykujący religijnie (22%), mieszkańcy największych miast (21%), absolwenci wyższych uczelni (20%), a w grupach społeczno-zawodowych: pracujący na własny rachunek (27%), pracownicy administracyjno-biurowi (26%) oraz kadra kierownicza i specjaliści z wyższym wykształceniem (24%).

Odsetek osób deklarujących zetknięcie się z propozycjami korupcyjnymi jest względnie stały, w ciągu ostatnich dwunastu lat zmienił się jedynie w niewielkim stopniu. Z propozycjami najczęściej spotykali się przedstawiciele kadry kierowniczej i specjaliści z wyższym wykształceniem (15%), osoby pracujące na własny rachunek (14%), średni personel, technicy (13%), a także absolwenci wyższych uczelni (11%) oraz badani o miesięcznych dochodach powyżej 1500 zł (11%). Co ciekawe, istotnym czynnikiem różnicującym jest tu także płeć: mężczyźni częściej niż kobiety deklarują, że próbowano im wręczyć łapówkę (odpowiednio: 10% wobec 3%).

Ponad połowa (55%) respondentów przychyla się do twierdzenia, że ludzie wręczają łapówki, bo chcą żeby ich sprawę dobrze załatwiono, a co trzeci badany (33%) jest zdania, że przekupstwo ma miejsce, ponieważ osoby, które mogą załatwić daną sprawę, mniej lub bardziej wyraźnie tego oczekują.