Polacy a moralność - czy jesteśmy dwulicowi?

Najbardziej potępianym przez Polaków zachowaniem jest porzucanie śmieci z gospodarstwa domowego na nieużytkach, w lasach albo na ulicy. Takie zachowania są niewłaściwe według 97% ankietowanych. Nie aprobujemy także prowadzenia samochodu na lekkim rauszu (95% wskazań), niesprzątania odchodów po własnym psie w mieście (87%), zakłócania ciszy sąsiadom po godzinie 22.00 i przed godziną 7.00 (86%), malowania graffiti na ścianach budynków (86%) i spożywania alkoholu w miejscach publicznych (74%). Potępienie takich zachowań wzrasta wraz z poziomem wykształcenia i wiekiem badanych.

Wśród norm obyczajowych prawie powszechnie potępiamy krytykowanie kogoś poza jego plecami (88% wskazań). Plotkowanie potępiają niemal wszyscy, ale już całowanie i przytulanie się par w miejscu publicznym jest niestosowne tylko według 30% Polaków, a 53% nie widzi w tym nic złego. Publiczne okazywanie czułości częściej skłonni są potępiać ludzie starsi (55%) oraz kobiety (36%).
Największa zmiana społecznej oceny danego czynu dotyczy ściągania na maturze. W badaniu przeprowadzonym w roku 1997 krytykowało je 52% badanych, w tym roku - tylko 34%. Ściągania nie aprobują głównie ludzie starsi, mieszkający w dużych miastach, dobrze wykształceni i zarabiający oraz osoby wierzące.

Spośród zachowań, które - zgodnie z prawem podatkowym bądź cywilnym - są nielegalne, najbardziej krytykujemy dokonywanie fikcyjnych darowizn, by zapłacić mniejszy podatek (74% wskazań). Takie zachowanie częściej tolerują bezrobotni, z których co piąty nie ma nic przeciwko temu (19%), gospodynie domowe (17%), osoby nieuczestniczące w praktykach religijnych (17%) oraz ludzie młodzi (15%).

Jazdę autobusem lub tramwajem bez biletu potępia trzy czwarte ankietowanych, a 12% nie ma nic przeciwko temu. Nieoficjalne zatrudnianie pracowników zza wschodniej granicy potępia 58% Polaków (22% je aprobuje), kupowanie tańszych papierosów i alkoholu bez akcyzy - 49% ankietowanych (30% nie), a w podejmowaniu dorywczej pracy przez osoby pobierające zasiłek dla bezrobotnych nie widzi nic nagannego 40% badanych, podczas gdy 43% je potępia.

Biorąc pod uwagę poziom frekwencji w niedawnych wyborach do Parlamentu Europejskiego ciekawie prezentują się odpowiedzi na pytanie o nieuczestniczenie w wyborach. Potępia je aż 43% badanych, głównie osób mających od 45 do 54 roku życia oraz więcej niż 65 lat, a także mieszkańcy dużych miast, osoby z wyższym wykształceniem, badani pracujący na własny rachunek oraz ci, którzy dobrze oceniają swoją sytuację materialną.