Konstytucja 3 maja - 225. rocznica uchwalenia

Konstytucja wprowadziła trójpodział władzy. Utrzymała poddaństwo a jednocześnie pozbawiła szlachtę prawa najwyższej zwierzchności wobec poddanych, przyjęła ich pod opiekę prawa oraz rządu krajowego. Umowy chłopów z dziedzicami o zamianę pańszczyzny na czynsz teraz nie mogły zostać unieważniane przez szlachtę.

Wyznaczono również rolę Sejmu. W tym historycznym, przełomowym dokumencie czytamy, iż parlament ma się składać z dwu izb. Do izby poselskiej miało wchodzić 204 posłów wybieranych na sejmikach, na ławach rządowych w izbie mieli ponadto zasiadać plenipotenci miast w liczbie 24, wybierani przez zgromadzenie miejskie wydziałowe. Nad wykonywaniem ustaw i uchwał sejmowych, jak i nad całością spraw kraju czuwał marszałek sejmu. Funkcję tę miał sprawować on, aż do zebrania się następnego sejmu prawodawczego.

Znacznie zmniejszona została rola Senatu. Zniesiono liberum veto, instrukcje poselskie oraz konfederacje. Konstytucja przyniosła również rezygnację z wolnej elekcji. Po śmierci króla tron miał być dziedziczny. Tylko w razie wymarcia całej rodziny królewskiej szlachta miała wybierać nową dynastię.

Ustawa zasadnicza była ogromnym osiągnięciem narodu, który chciał zachować niezależność państwową. Gwarantowała rozwój gospodarczy i polityczny kraju. 3 maja 1791 roku okazał się wielkim zagrożeniem dla państw ościennych, szczególnie Rosji. Za namową carycy Katarzyny doszło do podpisania konfederacji w Targowicy i próba przeprowadzenia reform na bazie konstytucji została przekreślona. Niestety, był to początek końca Rzeczypospolitej. W konsekwencji doszło do upadku ustawy zasadniczej, a wkrótce II i III rozbioru Polski.

Odrodzenie i nadzieja

Uchwalenie konstytucji jest chwilą w historii Polski, która nabrała . W warunkach zbliżonych do zamachu stanu przyjęto ustawę, która miała stać się podstawą dla odbudowy i naprawy nowego społeczeństwa polskiego. Pierwsza w Europie, druga na świecie, rodziła się pośród wewnętrznych walk politycznych i świadomości kryzysu państwa. Rodziła się również z pragnienia i woli obywateli, pragnących wydobyć państwo z pogłębiającej się zapaści.

W czasach II Rzeczypospolitej oraz współcześnie od upadku komunizmu Święto Narodowe 3 maja niosło i prawdopodobnie nieść będzie w sobie wielki potencjał odrodzenia i nadziei. Ta data stała się symbolem intelektualnego i politycznego zrywu Polaków, naszych poprzedników. Było to świadectwo ich wiary w to, iż tylko śmiałe reformy mogą okazać się cudownym antidotum na wewnętrzne zepsucie kraju oraz zewnętrzne zagrożenia niepodległości.

3 maja jest datą symboliczną. Odwołuje się do wydarzeń z przeszłości, gdyż znajduje w nich potwierdzenie, iż w chwilach największego zagrożenia naszego kraju, Polacy są w stanie się zmobilizować oraz przyjąć na swe baraki dalekosiężne, choć trudne do przeprowadzenia reformy. Taki sens Święta Narodowego 3 maja niesie nadzieję na przyszłość i przypomina o tym, iż Polaków stać na mądre decyzje i zmiany, które niosą odrodzenie i nadzieję.